خبرگزاری تسنیم: سردبیر روزنامه الرای الیوم با اشاره به موضع‌گیری اخیر سفیر سعودی‌ها در لندن درباره عملکرد احتمالی این کشور به گزینه‌هایی که ریاض ممکن است در مسائل مرتبط با ایران و سوریه در پیش بگیرد پرداخته است...  

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم؛  عبدالباری عطوان در یادداشتی که در پایگاه رای الیوم منتشر شد با اشاره به اظهار نظر اخیر سفیر سعودی‌ها در لندن نوشته است: موضع‌گیری محمد بن نواف بن عبدالعزیز سفیر عربستان در انگلیس طی یادداشتی در روزنامه تایمز آمریکا در اوایل این هفته که در آن به شدت غرب را مورد حمله قرار داد و از سیاست های کشورهای غربی در قبال ایران و سوریه انتقاد کرد، غیر منتظره بود. وی اعلام کرد که با غرب یا بدون غرب علیه ایران و سوریه اقدام خواهد کرد.

علت این موضع‌گیری غیر منتظره که از اهمیت زیادی برخوردار است و می تواند خط مشی آینده را مشخص کند به دو عامل بر می گردد.

نخست: شاهزاده نواف از زمانی که به عنوان سفیر سعودی ها در لندن به جای ترکی الفیصل رئیس اطلاعات سابق سعودی در 9 سال قبل انتخاب شده است هیچ مقاله ای ننوشته یا مصاحبه‌ای با روزنامه‌های انگلیسی و خارجی انجام نداده است و اگر هم انجام داده خیلی نادر بوده است. این اظهارات نشانه تغییر در رویکرد دیپلماتیک سعودی به ویژه در دو سال گذشته و تبدیل آن از دیپلماسی آرام به دیپلماسی حمله  و نشان دهنده تغییرات بزرگ در سیاست‌های کلی سعودی‌ها است. ما برخی از نشانه‌های این تغییر سیاست را در بحران سوریه و حمایت قوی مالی و تسلیحاتی از جبهه اسلامی، نپذیرفتن کرسی غیردائم شورای امنیت به نشانه اعتراض به و اشنگتن در اعتراض به توافق هسته‌ای ایرانی-آمریکایی و روی آوردن به مسکو برای خرید سلاح به منظور تحت فشار قرار دادن آمریکا ملاحظه کردیم.

عامل دوم اینکه سفیر سعودی‌ها در لندن از اقدامات یکجانبه برای تضمین امنیت در منطقه سخن گفته است و آن هم بدون کمک غربی‌ها. این امر سئوالات فراوانی را درباره ماهیت این رویکرد و امکان موفقیت آن مطرح می کند به ویژه که سعودی‌ها از سال 1932 برای تامین امنیت خود و منطقه وابسته به غرب بوده است.

ما در شوک بزرگی که آمریکایی‌ها به حکام سعودی در ظرف کمتر از دوماه وارد کردند بحثی نداریم. شوکی که از مخالفت با اقدام نظامی علیه سوریه به دنبال بحث مربوط به استفاده از سلاح شیمیایی  و نیز توافق با ایران در زمینه هسته‌ای به جای اقدام نظامی،‌ ناشی شد. اما موضوع مورد بحث ما توانایی سعودی‌ها برای تحمل این مسئولیت و مقابله با قدرت رو به رشد ایران به تنهایی و نیز جنگ با آن در سوریه، لبنان، عراق و یمن است. به ویژه که طرف دیگر می تواند جنگ را به داخل عربستان بکشاند و آنها را در تنگنا قرار دهد.

دو گزینه وجود دارد که حکام سعودی می توانند از آن استفاده کنند و این امر از رصد برخی تحرکات سیاسی و دیپلماتیک در روزهای گذشته مشهود است؛ نخست ائتلاف با اسرائیل با تشویق آمریکا و شکستن همه موانع دینی در این باره مشابه اقدامی که در سال 1990 انجام داد و 500 نظامی آمریکایی را به منظور خارج کردن نظامیان عراقی از کویت در خاک خود پذیرفت و ممکن است که علمای دینی سعودی با ذکر این سابقه ورود به ائتلاف با اسرائیل را توجیه کنند.

دیدار ترکی الفیصل با مسئولان اسرائیلی در نشست سیاست جهانی در موناکو و مصاحبه وی با روزنامه معاریو یکی از تمهیدات این ائتلاف است. از نشانه‌های این ائتلاف به کثرت اخباری که درباره دیدارهای وی با مسئولان امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس نسبت داده شده است و دعوت از شیمون پرز رئیس رژیم اسرائیل برای سخنرانی تلویزیونی در افتتاحیه دیدار امنیتی مربوط به کشورهای حوزه خلیج فارس در پشت درهای بسته در ابوظبی با مشارکت نماینده سعودی و کف زدن های متوالی برای وی به طوری که گویی سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان است، می توان اشاره کرد.

گزینه دوم ائتلاف نظامی کشورهای حوزه خلیج فارس مشابه پیمان ناتو با حمایت و کمک تسلیحاتی غرب است به ویژه که اولین فردی که خواستار تشکیل چنین پیمانی شد چاک هگل وزیر دفاع آمریکا بود که در نشست گفتگوی منامه در دوهفته قبل مطرح کرد. این موضوع در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس نیز مطرح شد و دولت اوباما به فاصله دو روز بعد از اعطای تسلیحات نظامی جدید و  پیشرفته به این ائتلاف از جمله سکوی‌های موشک‌های پاتریوت، جنگنده و دیگر تسلیحات خبر داد و برنادیت میهن سخنگوی امنیت ملی آمریکا گفت: "شورای همکاری خلیج فارس وضعیتی مشابه ناتو، سازمان ملل و اتحادیه آفریقا از حیث سلاح آمریکایی خواهد داشت."

ما بر این باور هستیم که سعودی‌ها گزینه دوم را یعنی پیمان ناتو خلیج فارس را انتخاب کنند اما گزینه دیگر را هم رها نکنند و در این باره به مخفی کاری روی آورند به ویژه که تعداد نظامیان مجموع ارتش‌های کشورهای حوزه خلیج فارس از 250 هزار سرباز در مقابل 545 هزار سرباز ارتش ایران که مقام نهم را در دنیا دارد فراتر نمی‌رود و برای تحقق برابری عددی در کنار حمایت تسلیحاتی به طرف سوم روی آورد.

آمریکا تصمیم به عدم ورود به جنگ مستقیم در خاورمیانه گرفته است و ترجیح می دهد که در پشت پرده بازی کند و اجازه دادن به قدرت‌های منطقه‌ای همپیمان خود برای دفاع از منافع خود نیز در این راستا است.اولین نشانه عملی این سیاست جنگ لیبی و سرنگونی رژیم معمر قذافی در سه سال قبل بود.

سئوالی که در اینجا مطرح است پذیرش تشکیل پیمان ناتوی سعودی از سوی دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است به ویژه که سعودی ها با عمان و قطر اختلافات شدیدی دارند و سه تن از سران شورای همکاری خلیج فارس در نشست کویت که در آن تصمیم به تشکیل فرماندهی نظامی پکپارچه گرفته شده غایب بودند.

سال جدید میلادی سال ماجراجویی و امور غیرمنتظره از سوی سعودی هاست. کاملا آشکار است که مسئولان سعودی سیاست سکوت را رها کرده اند و تصمیم به ورود به بحران سوریه به شکل مالی، نظامی و سیاسی گرفته‌اند و خواهند کوشید که به هر شکلی مانع گسترش نفوذ ایران شوند. اینکه آیا این ماجراجویی ها در نهایت به نفع سعودی ها خواهد بود سئوالی است که ماه ها وسال های آینده پاسخ آن را خواهد داد. ما منتظر می‌مانیم. عربستان تنها بازیگر منطقه‌ای که دو مار کشنده در آب‌های آن حرکت می‌کنند نیست. کشورهای بزرگ منطقه‌ای و بین‌المللی بر منابع آن جدال می کنند و عبارتی که سفیر سعودی ها در لندن در وصف سیاست های غرب انتخاب کرد می تواند بر سیاست های کنونی کشورش یعنی سعودی اطلاق شود.

منبع : تسنیم