آیا مدل قطر این بار در عربستان تکرار می‌شود

برخی منابع پارلمانی فرانسوی اعلام کرده اند که عربستان به شرط تضمین قدرت برای پادشاه سعودی و ولایت عهدی فرزندش محمد بن سلمان پایان دادن به بحران سوریه را پذیرفته است....

 

   

    

هنگامی که موعد مذاکرات هسته ای ایران در وین نزدیک شده بود "لوران فابیوس" وزیر خارجه فرانسه به واشنگتن سفر کرده و با صراحت به آمریکایی ها گفت که فرانسه خواهان سهم خود از سرمایه گذاری های اقتصادی در ایران است و مایل نیست که سناریوی لیبی بار دیگر تکرار شود به طوری که فرانسه پیشاپیش دیگران حرکت کرده و آمریکایی ها زمین را به کنترل خود در آورده و کلیه قرارداد های تجاری را نیز در انحصار خود قرار دادند و در نهایت فرانسه بدون هیچ دستآوردی آنجا را ترک کرد.

این اطلاعات را یک منبع پارلمانی فرانسوی که از روند مذاکرات هسته ای ایران و پرونده سوریه آگاه است در اختیار پایگاه خبری العهد قرار داده است.

این منبع گفته است که روسیه و آمریکا هم عقیده شده‌اند که خطر داعش بسیار بزرگ است و در آینده از کنترل خارج خواهد شد به خصوص که این گروه به افغانستان و پاکستان رسیده است، این مسئله باعث شد تا روسیه، چین و هند وارد عمل شده و اراده و میزان جدیت آمریکا در جنگ علیه داعش را بررسی کنند.

این منبع ادامه داده است که موسکو پایان جنگ در سوریه را تنها راه برای پایه ریزی راه حلی برای تمامی پرونده های منطقه می داند که می تواند آغازی برای متوقف کردن جنگ در عراق و یمن باشد، از سوی دیگر آمریکا با این نظر موافقت کرده و از روسیه خواسته است تا برای فراهم کردن مقدمات این مسئله با همکاری هم پیمانانش تا پایان سال میلادی جاری به او فرصت داده شود.

کشورهایی که خواهان از سرگیری روابط خود با سوریه هستند عبارتند از اردن، امارات و مصر در حالی که ترکیه و قطر از این امر خودداری می کنند.

منابع پارلمانی فرانسوی همچنین تاکید کرده‌اند که واشنگتن از طریق محمد بن سلمان جانشین ولی عهد شاه سعودی در حال رایزنی با سعودی ها است تا یک راه حل فراگیر برای پرونده های منطقه ای ایجاد شود، مسئله اصلی مطرح شده تضمین باقی ماندن ملک سلمان بر تخت پادشاهی و فرزندش محمد بن سلمان در قدرت است تا اقدامات لازم برای پایان دادن به درگیری ها در منطقه به عمل آید.

 رایزنی ها با عربستان سعودی از نشست کمپ دیوید و دیدار باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا با مسئولین کشورهای حاشیه خلیج فارس و محمد بن سلمان که با چندین مقام آمریکایی نیز دیدار داشت آغاز شده است،  این تلاش ها هنگام سفر محمد بن سلمان به موسکو ادامه یافته و در سومین مرحله در سفر محمد بن سلمان به قطر که میزبان وزرای خارجه سه کشور آمریکا، روسیه و عربستان بود پی گرفته شد، در این دیدار اقدامات لازم برای حل بحران در دستور کار قرار گرفت.

منابع فرانسوی که در خصوص اقداماتی برای حل و فصل درگیری ها در منطقه که خود از توافق هسته ای ایران نشأت گرفته است صحبت کرده اند اعلام کردند که به نظر می رسد داد و ستد با پادشاه عربستان و فرزندش که آمریکا و روسیه رسیدن تخت پادشاهی به محمد بن سلمان را تضمین کرده اند به نتیجه برسد، همچنین این کشورها تضمین کرده اند که از پادشاه و فرزندش در برابر اعضای خانواده آل سعود که با آنان مخالف هستند، محافظت کنند و در مقابل عربستان از جنگ با بشار اسد و دولت سوریه دست بکشد.

بر اساس این توافق اولیه با پادشاه عربستان و فرزندش اقدامات لازم که عبارتند از صدور فرمان پادشاهی برای عزل محمد بن نایف بن عبدالعزیز از سمت ولایت عهدی، صدور فرمان پادشاهی تعیین محمد بن سلمان به عنوان ولی‌عهد و در نهایت انتقال قدرت از سلمان بن عبد‌العزیز به فرزندش محمد بن سلمان در زمان مناسب، صورت خواهد گرفت.

مقاله فارین پالیسی درباره بحران های داخلی و خارجی خاندان سعودی

مجله فارین پالیسی در مقاله ای تحلیلی بحران های داخلی و خارجی پیش روی خاندان سعودی را مورد بررسی قرار داد.

سایمون هندرسن در مقاله ای در مجله سیاسی – اقتصادی "فارین پالیسی" به عنوان "آل سعود با چه چیز روبرو است" به بررسی اوضاع داخلی و خارجی عربستان پرداخت.

هندرسن نوشت: روشن شد که شاخه گروه تروریستی داعش در عربستان در انتخاب اهداف خود تمایز کمتری به خرج می دهد زیرا در ماه مه گذشته، دو مسجد شیعیان در منطقه الشرقیه را هدف قرار داد که به جان باختن 26 نفر منجر شد. در ششم ماه اوت نیز یک فرد انتحاری خودش را در مسجد اهل سنت در جنوب غربی عربستان در نزدیک مرز با یمن منفجر کرد. این انفجارها به خاندان سعودی این نکته را متذکر شد که هرچند گروه داعش با خاندان سعودی درباره گرایش ضد شیعی آنها شریک است اما همزمان از خاندان سعودی و همه کسانی را که نماینده این خاندان هستند، تنفر دارد.

هندرسن افزود: انفجارهای این نکته را یادآوری کرد که حمله کنونی دولت سعودی علیه گروه داعش ادامه خواهد یافت. در ماه گذشته، مسئولان سعودی از دستگیری 431 فرد مظنون به عضویت در این گروه خبر دادند. اکثریت آنها را شهروندان عربستانی تشکیل می دهند که جمعیت آنها نزدیک به 27 میلیون نفر است و چه بسا حکمرانی ملک سلمان شاه سعودی را به هرج و مرج جهان عرب از سال 2011 میلادی تاکنون را ترجیح می دهند اما بخش قابل توجهی از جوانان سعودی به نظر می رسد که از دیدگاههای جهاد الهام می گیرند که رسانه های گروهی به طور مستمر آن را تغذیه می کنند و می بینند که اکثرا جامعه سعودی با شور و شوق آنها همراه هستند.

این نویسنده خاطرنشان کرد: انفجارهای مساجد در عربستان فقط یکی از دلایلی است که نشان از افزایش بحران های داخلی و خارجی دارد که این کشور با آن روبرو است. واضح ترین واکنش ریاض هم جمع کردن پیام های حمایت و همدردی هم پیمانانش بوده است.

وی سپس برقراری توازن را چالش های خاندان سعودی دانست و نوشت که روشن نیست رهبری عربستان در برابر مجموعه حملات تروریستی در خاک خود یا مشکلات دیگر غیرقابل شمارش پیش روی خود توان ایفای ماموریت دارد یا خیر زیرا ملک سلمان شاه سعودی حتی نمی تواند برای تعطیلات خودش به درستی برنامه ریزی کند زیرا همین هفته گذشته بود که ملک سلمان تصمیم گرفت تا جنوب فرانسه را – با وجود اینکه ساحل عمومی آن برای استفاده وی به روی شهروندان فرانسوی بسته شد – ترک کرده و به همراه بیش از 600 نفر از همراهانش برای ادامه تعطیلات به کاخ خود در مغرب برود. همزمان در جبهه داخلی نیز مسئولیت ادامه دولت برعهده محمد بن نایف ولیعهد و محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و فرزند شاه است.

به نوشته هندرسن، روابط بین محمد بن نایف و محمد بن سلمان در بخش های سیاست خارجی در سراسر جهان بحث و جدل زیادی به راه انداخته است و شکی نیس که شاه سعودی تمایل دارد تا فرزندش محمد بن سلمان شاه شود. تنها سوال این است که آیا به بن نایف اجازه داده خواهد شد که بین این دو مرد (دوره حکومت شاه و فرزندش) شاه شود؟ بسیاری از ناظران در حال حاضر معتقدند که کناره گیری او و جانشین شدن محمد بن سلمان به جای او به اطلاع ملک سلمان خواهد رسید. نظام خلافت در حال تغییر مداوم است و به نظر می رسد که تنها قانون قاطع همان اهمیت بالای خواسته های شاه است.

این نویسنده افزود: اما اطلاعات ضدو نقیضی در این باره وجود دارد که آیا بین این دو شاهزاده (بن سلمان و بن نایف) رقابت هست یا خیر. برخی می گویند که محمد بن نایف برای تصدی این سمت برنامه ریزی می کند. با این وجود، خارجی هایی که با این دو نفر همکاری می کند، گزارش می دهند که دو رقیب می توانند در قالب یک تیم واحد به خوبی کار کنند. ماههای آینده این شراکت روز افزون آزموده خواهد شد. مسئولیت به این دو مرد سپرده شده است تا نهاد نظامی سعودی را که اکثرا بر آن شکاف و چند دستگی حاکم است، به سمت هدفی مشترک سوق دهند. محمد بن نایف همچنین سمت وزیر کشور را برعهده دارد که مسئول امنیت داخلی عربستان است؛ درحالی که محمد بن سلمان سمت وزیر دفاع را برعهده دارد و در نتیجه فرمانده ارتش عربستان و نیروی هوایی و دریایی است. به طور سنتی ارتش و وزارت کشور عربستان به طور موثر با هم کار نمی کنند.

اما سومین قدرت همان نیروهای گارد ملی سعودی به فرماندهی شاهزاده متعب بن عبدالله است که ستاره اقبالش برای پادشاه شدن بعد از مرگر پدرش در شش ماه پیش کاهش یافت و وقتی محمد بن سلمان در ماه آوریل به جانشین ولیعهدی رسید به طول کامل خاموش شد.

شاهزاده متعب بن عبدالله که به او به عنوان هم پیمان محمد بن نایف نگاه می شود، به پست خود در گارد ملی چنگ زده است؛ با وجود اینکه گزارشها حاکی است که محمد بن سلمان می خواهد این نیرو را که اساسا قبیله ای است در نیروهای زمینی عربستان ادغام کند و این امر متعب را بیکار خواهد کرد.

جنگ یمن بزرگترین مشکلی است که تیم امنیت ملی جدید عربستان با آن روبرو است. حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری سعودی ها که در ماه مارس گذشته آغاز شد، در شکست دادن حوثی ها ناکام ماند. اخیرا دولت عبدربه منصور هادی (رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن) جای پایی در شهر ساحلی عدن پیدا کرد اما ائتلاف عبدالله صالح و حوثی ها همچنان پابرجا و سالم است. عبدالله صالح در مصاحبه با روزنامه هافینگتون پست خواهان محاکمه هادی در دادگاه لاهه شد.

هندسن نوشت: نقش امارات به عنوان تنها بازیگر بزرگی که به ائتلاف تحت رهبری سعودی پیوست، روند جنگ را احتمالا تغییر داد. نیروهای اماراتی کیف های پول را به عنوان بهترین سلاح در نظر گرفتند زیرا این نیروها تلاش می کنند که به قبایل محلی در جنوب یمن برای نبرد علیه حوثی ها رشوه بدهند. به طور نگران کننده، همچنین عناصر شبکه القاعده برای پیوستن به صفوف این جنگجویان (مزدور عربستان) جذب شده اند.

یک مسئول یمنی بلندپایه سابق گفت که "عدنی ها نمی جنگند". این همان علت نیاز (امارات و عربستان) به القاعده به منظور تغییر کفه ترازوی جنگ و عقب نشینی حوثی ها بوده است. به هر حال تداوم موفقیت دولت امارات بواسطه نیروهای زرهی خودش جای بحث دارد زیرا درباره کیفیت ارتش امارات –با وجود تجهیزات سطح اول آن- شک و تردید وجود دارد.

به نوشته این نویسنده، اما سوریه همچنان منبع نگرانی زیاد عربستان به علت تنفر ریاض از بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و تمایل مسئولان سعودی برای وارد کردن شکستی راهبردی به حامیان ایرانی بشار اسد  است. تکاپوی دیپلماتیک در این جبهه در روزهای اخیر تاحدودی زیاد بود. جان کری و سرگئی لاوروف و عادل البیر وزیران خارجه آمریکا و روسیه و عربستان در دوحه دیدار کردند. وزیر خارجه سوریه نیز سفری به عمان داشت .

علاوه بر نبردهای حاکمان سعودی علیه دشمنان خود در داخل و خارج از کشورشان، آنها باید همچنین با بحران مالی دست و پنجه نرم کنند. قیمت نفت یک بار دیگر به زیر 50 دلار برای هر بشکه رسید. عربستان همچنین از طرح انتشار اوراق قرضه به مبلغ هنگفت 27 میلیارد دلار خبر داد. هزینه های سنگین یمن و هدیه 32 میلیارد دلاری شاه سعودی به هنگام تکیه زدن بر اریکه سلطنت برای راضی کردن ساکنان عربستان باعث شده است که پول های خزانه سعودی رو به کاهش تدریجی آشکاری بگذارد.

حال این سوال مطرح است که تصمیم گیرنده اصلی در ارتباط با مسائل اقتصادی سعودی کیست؟ ممکن است این فرد همان شاهزاده محمد بن سلمان 29 ساله به عنوان رئیس شورای امور اقتصادی و توسعه باشد.  این امر بار دیگر به دشواریهای پیش روی عربستان اشاره می کند.

منبع:تسنیم