گزینه‌ براندازی دولت سوریه منتفی است

 عبدالباری عطوان گزینه‌های سه‌گانه برای براندازی دولت سوریه را منتفی خواند و تأکید کرد که سفر اوباما به ریاض برای دلجویی از عربستان در پی ناکامی در آغاز حمله به ایران و سوریه است...  

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه الکترونیکی رأی الیوم در مقاله‌ای در شماره امروز این روزنامه نوشت: با نزدیک شدن بحران سوریه به آغاز سال چهارم خود باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در مقابل گزینه‌های سختی است که در طول سه سال گذشته سعی داشته از آنها دوری کند. این گزینه‌ها شامل تجهیز معارضان مسلح سوری به سلاح‌های پیشرفته از جمله موشک‌های ضدتانک و ایجاد منطقه پرواز ممنوع در جنوب سوریه است که می‌تواند از عناصر شبه‌نظامی که به‌سوی دمشق در حال حرکت هستند، محافظت نماید.

دمشق به‌عنوان نقطه اصلی برای دولت سوریه و آینده این کشور به شمار می‌رود و به نظر می‌رسد تصمیمی که دولت آمریکا به‌دنبال اتخاذ آن است، به‌عنوان واکنشی نسبت به شکست کنفرانس ژنو در تشکیل هیئت حاکمیت انتقالی در سوریه و کنار گذاشتن بشار اسد رئیس جمهور این کشور از تمامی اختیارات امنیتی و سیاسی‌اش به شمار می‌رود، چرا که در این راستا هزاران نفر از عناصر مبارز سوریه به دست کارشناسان اردنی و آمریکایی در طول مرزهای اردن آموزش می‌بینند تا به‌سوی دمشق حرکت کنند.
چیزی که آمریکایی‌ها و هم‌پیمانان آنان در منطقه خلیج فارس به‌ویژه عربستان سعودی و قطر درک نمی‌کنند، این است که دولت سوریه قصد هیچ عقب‌نشینی اختیاری تحت هر شرایط ممکن از حاکمیت را ندارد و تا نقطه آخر خواهد جنگید، دولت سوریه فرصت بقای خود را با عنایت به کمک‌های روسیه و ایران بالا می‌داند و معتقد است که نقشه سیاسی منطقه بعد از کودتایی که منجر به براندازی اخوان المسلمین در مصر شد، به‌همراه پایداری این کشور در میدان مبارزه تغییر کرده است. دولت دمشق معتقد است که سخت‌ترین مراحل این مبارزه به پایان رسیده و اوضاع از تنگنای ویژه خود عبور کرده است.

سه گزینه اصلی وجود دارد که یکی از آنها یا جمع تمامی آنها منجر به سقوط دولت‌ها می‌شود:

اول: دخالت نظامی خارجی در راستای ائتلاف بین المللی، درست مانند اتفاقی که در عراق و لیبی و افغانستان روی داده است.

دوم: کودتای نظامی که ارتش علیه حاکمیت سیاسی کشورها روی می‌دهد، شکاف در ارتش و ورود در جنگ داخلی نیز همین کاربرد را دارد.

سوم: ترور رئیس جمهور با یک توطئه داخلی از طریق ایجاد نفوذ در نیروهای امنیتی و حفاظتی وی یا انجام عملیات کماندویی از سوی عناصر ویژه. انگلیسی‌ها قبل از سقوط صدام حسین و شکست وی در عراق سعی کردند از این گزینه برای براندازی وی استفاده کنند.

دو احتمال اول و دوم تا این لحظه در سوریه بعید است، باراک اوباما نمی‌خواهد در هیچ‌یک از کشورهای خاورمیانه دخالت نظامی داشته باشد، شکاف در ارتش نیز محتمل نیست، چرا که وفاداری بالای ارتش نسبت به دولت همه را غافلگیر کرده و تمامی محاسبات آمریکایی‌ها و غربی‌ها را به هم ریخته و سه سال کنار دولت مبارزه کرده است. نکته جالب این است که خروج عناصر از ارتش نیز اگر نگوییم صفر است، باید گفت در حد بسیار ناچیز است.

جالب اینجاست که موضوع جدا شدن عناصر و شکاف نظامی و سیاسی الآن میان ارتش آزاد سوریه روی می‌دهد، ارتشی که مخالف دولت سوریه است و آمریکا سعی دارد دامنه تجهیز و تسلیح آن را توسعه دهد. در این راستا سلیم ادریس رئیس ستاد برکنار شده این ارتش در بیانیه‌ای که میان تعدادی از مقامات جبهه‌ها و شوراهای مخالفان ایراد کرد، از بی‌ارتباط بودن عناصر شورای سی‌نفره و وزیر دفاع در دولت موقت سوریه خبر داده و تصمیم‌های آنها را ناگهانی، فردی و  از لحاظ شرعی و قانونی باطل خواند. این در حالی است که مقامات سیاسی جداشده از این گروه به‌دنبال تشکیل ائتلافی موازی هستند.

تنها احتمال سوم باقی می‌ماند که احتمال ترور است، البته این احتمال نیز بسیار سخت است، چرا که نفوذ میان دایره محافظان بشار اسد عملیات ساده‌ای نیست، من یقین دارم که دولت سوریه در این مسایل کوتاهی نخواهد کرد. دولت سوریه حتی به‌علت انگیزه‌ها و نه رفتار افراد نیز انسان‌ها را محاکمه می‌کند.

من این حادثه به ذهنم رسید. در سال 1979 صدام حسین رئیس جمهور عراق گروهی از اعضای شورای فرماندهی انقلاب و رهبران حزب بعث عراق را در جریان برگزاری کنگره عمومی این حزب اعدام کرد، فکر می‌کنم تعداد آنها 13 نفر بود که از اعضای فرماندهان حزب بودند.

این خبر در روزنامه الشرق الاوسط منتشر شد که من در آنجا کار می‌کردم. صبح سعد البزاز که مدیر یک مرکز فرهنگی عراقی در لندن بود، خشمگین با من تماس گرفت و تأکید کرد که اشتباه بزرگی در انتشار این خبر مرتکب شده‌ام. من وقتی از ماهیت اشتباه سؤال کردم، گفت که دولت عراق این افراد را به‌علت توطئه برای براندازی دولت اعدام نکرده، بلکه به این علت اعدام کرده که آنها در مورد این توطئه فکر کرده‌اند. وی گفت: ما اجازه نمی‌دهیم که کسی به مرحله اجرای توطئه علیه دولت وارد شود.

یک منبع سوری مورد اعتماد به من گفت که دولت سوریه خودش 4 مقام امنیتی از جمله آصف شوکت داماد و همسر خواهر بشار اسد را ترور کرد، چرا که آنها به‌فکر جدایی از دولت بودند و شوکت سعی داشت خانواده‌اش را به قبرس انتقال دهد و حتی خانه‌ای را نیز در لیماصول اجاره کرده بود و بعد از دریافت حق پناهندگی سیاسی از سوی مقامات قبرسی یونانی که از طریق میانجی انجام می‌شد، این اتفاق می‌افتاد.

داغ‌تر شدن جبهه جنوبی و ایجاد منطقه پرواز ممنوع می‌تواند به‌معنی تشدید بیشتر درگیری‌ها و ورود اردن و شاید عراق در این درگیری‌ها باشد. این اقدام فشار بر دمشق را افزایش می‌دهد و ممکن است مسکو را که بارها آمریکا را از عواقب ترور بشار اسد منع کرده، به عرصه بکشاند و این کشور برای حمایت از هم‌پیمان خود وارد عمل شود. این در حالی است که ایجاد منطقه پرواز ممنوع در درعا آسان بود.

اوباما به‌دنبال راضی نگه داشتن عربستان سعودی و رهبران آن است و به همین علت قصد دارد در ماه آینده میلادی به این کشور سفر کند. صحبت از راهکار نظامی برای حل بحران سوریه نیز در این راستاست، چرا که اوباما میزان سرخوردگی دوجانبه مقامات سعودی و شوک ناشی از آن را که در نتیجه کنار گذاشته شدن گزینه نظامی علیه دو دشمن آل‌سعود یعنی ایران و سوریه به وجود آمد، درک می‌کنند.

تشدید جبهه جنوبی اقدامی است که اهمیت و خطرات زیادی دارد، چرا که ممکن است به بی‌ثباتی در دولت و پایتخت آن منجر شود، اما هزینه‌های آن نیز زیاد است و می‌تواند جنگ سخت بین واشنگتن و مسکو را نیز شعله‌ور کند. با این وجود این تشدید به‌سختی می‌تواند به نتایج اعلام شده از آن یعنی کشاندن دولت سوریه به کنفرانس سوریه در حالت تسلیم منجر شده و دولت سوریه در کنفرانس بعدی اداره کشور را به احمد الجربا تحویل دهد، البته این در حالی است که الجربا تا آن زمان در سمت ریاست ائتلاف ملی سوریه باقی بماند.

منبع : تسنیم