گزارشی از پشت پرده یک دیدار

اردوغان از این مقام عالی‌رتبه نظام خواسته بود "با توجه به سقوط قطعی اسد مواضع ایران در قبال سوریه تغییر کند"، اما این گونه پاسخ شنید: «دولت سوریه سقوط نمی‌کند. شما در مواضع‌تان بازنگری کنید، ما منتظر شما هستیم.» 

روزنامه "السفیر" لبنان در مقاله‌ای با اشاره به ترافیک دیپلماتیک در تهران نوشت: تهران مملو از مهمانان خارجی است، رئیس پارلمان کره جنوبی، هیئت بازرسان آژانس بین‌المللی، سرگی ایوانوف وزیر خارجه اسبق روسیه و ... . اما مهم‌ترین این دیدارها در شرایط حساس کنونی منطقه‌ای و مناسبات دوجانبه سفر رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه به این کشور است که دیشب وارد تهران شد.

وی در رأس یک هیئت سیاسی و اقتصادی برای بررسی راهکارهای توسعه مناسبات و تبادل تجاری دو کشور به بالاتر از 20 میلیارد دلار و همچنین توسعه همکاری‌های امنیتی و سیاسی در راستای هماهنگی استراتژیک به ایران سفر کرده است. 

اردوغان در حالی به ایران سفر می‌کند که ایرانی‌ها از یک سو به ژنو چشم دوخته‌اند تا نتایج مذاکرات هم‌پیمان سوری خود با مخالفان دولت برای توقف کشتار و خونریزی در این کشور را بدانند و از سوی دیگر مراقب تحولات منطقه به صورت کامل از عراق گرفته تا لبنان و یمن و ... هستند و اتفاقات ترکیه را نیز زیر نظر دارند. 

این روزنامه در ادامه نوشت که به صورت خلاصه می‌توان گفت هم ایرانی‌ها و هم ترک‌ها به این سفر نیاز داشتند و این نیاز در تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی و نظامی قابل توجه بود، بویژه اینکه هر دو کشور هدف حمله‌ای فراگیر هستند که "نقش" آنها در منطقه را نشانه رفته است. 

بر اساس این گزارش، سفر اردوغان به جمهوری اسلامی ایران یک سفر عادی نیست زیرا وی یک سال پیش نیز در تهران بود اما اگر موضوع سوریه در پیش نبود، روابط دو کشور می‌توانست در بهترین شرایط باشد. 

پایه‌های روابط بین دو طرف با وجود اختلافات در آن زمان در مورد ایجاد سکوی پرتاب موشک پاتریوت از سوی ناتو در این کشور فرو نریخت، به همین علت بود که اردوغان در آن زمان برای دیدار با یک مقام عالی‌رتبه نظام جمهوری اسلامی ایران، به تهران سفر کرد اما هنگامی که متوجه عدم حضور این مقام در تهران شد، برای انجام این دیدار به همراه همسر و دخترش به مشهد رفت.

در آن زمان اردوغان به این مقام عالی‌رتبه نظام گفته بود که دولت سوریه بی‌شک سقوط خواهد کرد و ایران بهتر است حمایت از این کشور را متوقف کند و در ثبات تهران با این حمایت‌ها ریسک نکند؛ اما پاسخی با لحنی آرام و کوتاه شنید: «شما در مواضع خود بازنگری کنید. ما منتظر شما هستیم و دولت سوریه نیز باقی خواهد ماند.» 

ماه‌های کوتاهی سپری شد و هیئت ایرانی بلندپایه‌ای حامل پیام مقامات ارشد ایران به ترکیه رفت. ترک‌ها در مرحله تفکر و بررسی اوضاع میدانی قرار گرفتند. آنها در برابر این تردید قرار گرفتند که چگونه باید از امید در براندازی دولت سوریه صرف نظر کنند، اما باز هم جواب طرف ایرانی این بود که در مواضع خود تجدید نظر کنید، ما منتظر شما هستیم.

روابط بین آنکارا و تهران قطع نشد و نه‌تنها ادامه پیدا کرد، بلکه این روابط در تمام مسائلی که مربوط به سوریه هم نبود توسعه یافت. حتی در مورد سوریه نیز همکاری‌ها در پایین‌ترین سطح نگه داشته شد تا عملیات آزادسازی بازداشتی‌ها و هماهنگی‌های امنیتی مرتبط با امنیت ملی دو کشور نیز با تسهیل دنبال شود.

به این ترتیب مسائل به صورت آرام دنبال می‌شد اما تهران و آنکارا گام‌های خود را به سوی همگرایی و توافق برمی‌داشتند همان‌طور که یکی از شخصیت‌های تصمیم‌ساز در تهران می‌گفت: این روند، مسیری طولانی دارد اما ناممکن نیست و تنها نیاز به انگیزه و نرمش دارد که هر دو این عناصر در طرف ترک موجود بود. تهران نیز این انگیزه و نرمش را داشت و با طرف ترک دیدار کرد.

اکنون باید دید آیا سفر امروز اردوغان به تهران پس از این همه انتظار می‌تواند کلیدی برای ایجاد تغییر در رویکردها باشد یا خیر؟

منبع : خبرگزاری جهان اسلام (ایونا)