نگاهی به توان رسانه ای داعش

هر یک از کانال های هفتگانه ای که نام برده می شود ماموریت مشخصی دارند اما اهداف سیاسی این کانال ها را می توان به طور خلاصه اینگونه تشریح کرد.....

  

   

   

اقدامات گروه موسوم به داعش از جنبه فرم و محتوا جهان را به شگفتی واداشته است. از یک طرف سودای برگشت به صدر اسلام را دارد و از طرفی دیگر مجهز به سازماندهی پیچیده است و با بکارگیری سلاح ؛ تجهیزات و فناوری های پیشرفته مقاصد خود را دنبال می کند.

اما خصوصیات عمومی این گروه چندان تازه نیست. این نوع فرم وکنش سیاسی ـ اعتقادی ، پیش از این نیز دیده‌ شده است؛ اما آن‌چه اینک بسیار جدید است، استفاده این گروه‌ از شبکه‌های رسانه‌‌ای‌ست که به‌واسطه آن، رفتار و کنش‌‌های آن‌ها به‌سرعت بازتاب پیدا می‌کند و از طریق این رسانه‌ها همه می‌توانند به‌طور عینی و تصویری با اعمال این گروه‌ها آشنا شوند و میزان خشونت آن‌ها را به وضوح مشاهده کنند، و این دقیقا همان چیزی است که داعش میخواهد، در واقع انتشار تصاویر فجیع‌ترین جنایات توسط این گروهک در راستای ایجاد رعب و وحشت در میان مردم منطقه و حتی جهان برای گسترش تسلط بر مناطق بیشتر است که به زعم کارشناسان به واسطه استفاده از نیروهای حرفه ای متاسفانه تا حدود زیادی در این زمینه موفق هم بوده اند .

و بدترآنکه بسیاری از رسانه ها که در جبهه مقابل قرار دارند و خودی محسوب می شوند نیز در امر اطلاع رسانی، برای عقب نماندن از تحولات پر سرعت منطقه، مجبورند بخشی از تصاویر، اطلاعات و اخبار خود را از منابع حامی و یا منصوب به داعش تامین کنند که امری طبیعی در عرصه اطلاع رسانی است، اما این دلیل قانع کننده ای نیست که القائات حساب شده این رسانه ها را به مخاطبان خود منتقل کرده و در واقع در زمین دشمن بازی کنند!

به موجب پژوهشی که صبرا قاسمی محقق مصری و از فرماندهان سابق سازمان الجهاد در مصر تهیه نموده است؛ گروه تروریستی داعش با بودجه سه میلیارد دلاری مجموعه عظیمی از فعالیت های رسانه ای را مدیریت می کند.

در این پژوهش که با عنوان«بازوهای هفتگانه وزارت اطلاع رسانی داعش... اهداف و چگونگی مقاومت» تهیه شده است، می خوانیم : داعش هفت بازوی رسانه ای دارد که با استفاده از آنها خشونت و ترور را در جهان ترویج می کند، این بازوها عبارتند از شبکه های اجناد، الفرقان، الاعتصام، الحیات، مکاتب الولایات، رادیو البیان و پایگاه اینترنتی دابق. این گروه همچنین ٩٠ هزار صفحه از شبکه اجتماعی به ویژه صفحاتی در فیسبوک و توئیتر را به خود اختصاص داده است.

 هر یک از کانال های هفتگانه ای که نام برده شد ماموریت مشخصی دارند اما اهداف سیاسی این کانال ها را می توان به طور خلاصه اینگونه تشریح کرد.

 مهم ترین هدف بازاریابی اندیشه های داعش در جهان است. آنان می خواهند با موفقیت در این زمینه نیروهای انسانی بیشتری را به خود جذب کنند. در این زمینه جوانان تندرو بیش از دیگر گروه ها مد نظر هستند ضمن اینکه تاکید بر دولت خلافت اسلامی و تبلیغ حمله به آمریکا و اروپا در آینده با شعار تسلط کامل بر جهان از اهداف دیگر بازوهای رسانه ای داعش است. در ویدیوهای منتسب به داعش نیز درباره این اهداف سخن به میان آمده است.

بودجه داعش برای تامین هزینه کانال های تلویزیونی، شبکه های رادیویی، پایگاههای اینترنتی و نشریاتی که با بیش از ١٢ زبان دنیا فعالیت می کنند سه میلیارد دلار است. این سرمایه کلان با تسلط بر چاههای نفت عراق، غارت ٤٨٠ میلیون دلار از بانک موصل و غارت ٢٥٠ کیلو طلا از بانک موصل تهیه شده است.

داعش برای توسعه بازوهای رسانه ای خویش، میلیاردها دلار را به خرید فناوری های رسانه و دوربین های مدرن اختصاص داده است، داعش این تجهیزات را از بازار ترکیه تهیه می کند.

ترکیه برای آنکه داعش به جدیدترین فناوری رسانه ای مجهز شود با این گروه همکاری می کند و نتیجه همین همکاری است که موجب شد تا تصویر و صدا در ویدیوهای داعش تا حدودی با فیلم های آمریکایی برابری کند.

استودیو «اجناد» اصلی ترین بازوی رسانه ای داعش است. در این استودیو سرودهای حماسی  اعم از دینی و جهادی تهیه می شود. این استودیو به عالی ترین تکنولوژی ضبط صدا مجهز است. داعش برای راه اندازی این استودیو حدود یک میلیارد دلار هزینه کرده است . 

این گروه همچنین خود را به دوربین های پیشرفته ای مجهز نمود که بر روی خودروها یا هرچیز متحرک دیگری نصب می شود تا از عملیات میدانی عناصر داعش تصویر برداری کند.

داعش برای شبکه «الفرقان» ، به عنوان دومین بازوی رسانه ای خود حدود ٢٠٠ میلیون دلار هزینه کرده است، این شبکه سالها قبل و با کمک القاعده راه اندازی شده بود اما پس از اعلام موجودیت دولت اسلامی عراق و شام، تحت مالکیت این گروه در آمد.

کانال «الاعتصام» سومین بازوی رسانه ای داعش، با ٥٠٠ میلیون دلار بودجه ایجاد شده است. این شبکه تلویزیونی خبرنگاران متعددی در عراق و سوریه دارد که ماموریتشان تهیه اخبار صوتی و تصویری از درگیری های میدانی است.

شبکه الحیات چهارمین بازوی رسانه ای داعش است که با بودجه ای بیش از ٥٠٠ میلیون دلار راه اندازی شده است. این شبکه به گفتگوهای تلویزیونی با سران داعش اختصاص دارد. شبکه الحیات مرکز اصلی مونتاژ ویدیوهایی است که از جنایات داعش تهیه می شود. ویدیوهایی که در این شبکه تهیه می شود عالی ترین کیفیت صدا و تصویر را دارد و در آنها از سرودهای حماسی و تاثیر گذار استفاده شده است. تولید ویدیوی سربریدن ٢١ قبطی مصری در شبکه الحیات انجام شده است.

  روند فعالیت شبکه الحیات را مجموعه ای از روانپزشکان، جامعه شناسان، فقها و متشرعین عضو داعش نظارت می کنند و غالبا تولیدات این شبکه با مجموعه ای از احادیث نبوی و آیات قرآنی همراه است زیرا هدف توجیه عملکرد داعش با سوء استفاده از آیات و احادیث است.

«مکاتب الولایات» پنجمین بازوی رسانه ای داعش است که با بودجه ای ٢٠٠ میلیون دلاری ایجاد شده است. این شبکه مجموعه برنامه هایی را منتشر می کندکه مخاطب آنها ولایات (تعبیری از استان ها در دولت اسلامی مورد ادعای داعش) تحت امر داعش است.

رادیوی «البیان» ششمین بازوی تبلیغاتی داعش است که در موصل و الانبار در عراق، رقه در سوریه و همچنین در اینترنت پخش می شود. برای راه اندازی این شبکه رادیویی ١٠٠ میلیون دلار هزینه شده است. این رادیو به پخش قرآن و سرودهای حماسی- جهادی می پردازد اما لابلای پخش قرآن و سرود خبرهایی نیز منتشر می کند تا بیشتر با احساسات مخاطبان بازی کند. به نظر می رسد مخاطب اصلی این رادیو ستیزه جویان داعش در میادین نبرد عراق و شام و ماموریت اصلی رادیو البیان روحیه دادن به این افراد است.

هفتمین بازوی رسانه ای داعش پایگاه اینترنتی «دابق» است. این پایگاه اینترنتی به منزله هفته نامه اینترنتی و هم زمان پایگاه الکترونیکی روزانه عمل می کند. داعش برای پیشبرد اهدافش ٥٠٠ میلیون دلار هزینه برای دابق اختصاص داده است.

سران داعش این پایگاه اینترنتی را دابق خواندند زیرا بر این باورند که در حدیثی از پیامبر اکرم آمده است در منطقه «دابق» عراق نبردی میان مسلمانان و کفار رخ می دهد و پس از آن حضرت عیسی علیه السلام در دابق ظهور خواهد کرد و خوک را خواهد کشت ( ممکن است مقصود کفار باشند) و به غرب هشدار خواهد داد. متونی که در دابق منتشر می شود با همین ایده و گمان است زیرا خطاب اصلی متون صوتی، تصویری و نوشتاری در دابق به جهان غرب است و به نوعی محل توزیع این هفته نامه را می توان آمریکا و اروپا دانست.

این نشریه الکترونیکی به چهار زبان منتشر می شود و آنچه که در این پایگاه منتشر شد به ١٢ زبان دیگر نیز ترجمه می شود.

چندی پیش نیز پایگاه خبری المسله اعلام کرد: داعش از راه اندازی شبکه تلویزیونی به نام "دابق" خبرداده که مقر آن در موصل است. این پایگاه خبری در ادامه نوشت: هدف از این شبکه، نشان دادن کلیه درگیری هایی است که در ماه های اخیر داعش با ارتش عراق داشته است.

عربستان نیز کارشناسانی را که تخصص در راه اندازی  شبکه های تلویزیونی دارند را به موصل اعزام کرد. این حمایت از طرف عربستان زمانی بود که داعش دو ساختمانی که شبکه تلویزیونی "سما الوصل" و "نینوی الغد" را در شهر موصل روی آنتن می آوردند، به تصرف خود درآورده و کارکنان آن دو شبکه را به گروگان گرفته بود.

اخیرا نیز گزارش شد داعش قصد دارد شهرکی سینمایی با نام "رسانه جهادیسم" در شهر حمص سوریه افتتاح کند. سایت خبری "بوابه فیتو" مصر در این‌باره گزارش داد، این گروهک تروریستی، در حال تجهیز مکانی برای ساخت و تدوین تولیدات رسانه‌ای شامل عکس، پوستر، سی دی و ... جهت نشر تفکرات تکفیری خود می‌باشد .

گفتنی است داعش قصد دارد با تجهیز این شهرک سینمایی به جدیدترین و پیشرفته‌ترین ابزار، از عملیات‌ های ذبح و شکنجه خود تصویر‌برداری کند.

درجای دیگر داعش فیلم جدیدی را برای ناشنوایان منتشر کرد که در آن دو شبه‌نظامی با زبان اشاره از غربی‌ها می‌خواهند تا به این گروه بپیوندند. به نقل از روزنامه دیلی میل، در این فیلم که تحت عنوان «از سوی رهاشدگان به گرفتاران» منتشر شده، گفته می‌شود که ناتوانی بهانه خوبی برای خدمت نکردن به داعش نیست.

در این کلیپ دو مرد که لال و ناشنوا و برادر هستند در حالی نمایش داده می‌شوند که به عنوان پلیس راهنمایی و رانندگی در موصل فعالیت می‌کنند.

در بخش نهایی این فیلم که به خوبی تدوین و ساخته شده، این دو برادر در حالی به تصویر کشیده می‌شوند که در حال مونتاژ کردن یک پرتاب‌کننده راکت هستند؛ راکتی که ادعا می‌کنند قرار است به سمت نیروهای کرد پرتاب شود.

در ثانیه‌های آخر این فیلم یکی از این افراد ماشه پرتاب‌کننده را فشار داده و راکت‌ها را شلیک می‌کند.

 داعش از همه این رسانه ها برای خدمت به گروه هایی بهره می برد که هر نه ماه یک بار در اردوگاه های داعش در عراق آموزش می بینند و فارغ التحصیل می شوند. گفته می شود در هر دوره از آموزش ٩ ماهه در این اردوگاهها، ٢٠٠٠ نفر اصول شریعت و علوم نظامی را می آموزند.

در کنار این همه، شبکه های رسانه ای و تبلیغی دیگری نیز در اختیار داعش است و این گروه از این شبکه ها و پایگاه ها برای ترویج اندیشه های تندروانه خود بهره می برد.

صفحات وابسته به داعش در شبکه های اجتماعی چون فیسبوک و توئیتر که تعداد آن تا ٩٠ هزار صفحه گزارش می شود مجموعه عظیمی از این نوع رسانه هاست که زیر نظر هواداران داعش در کشورهای مختلف و داوطلبانی از میان سازمان مرکزی داعش در سوریه و عراق اداره می شوند.

هر فردی که در این شبکه های اجتماعی و پایگاههای اینترنتی فعال است در یک شبانه روز حدود ١٢ ساعت از وقت خود را در برابر صفحات رایانه می گذراند تا بیانیه ها و اخبار داعش را منتشر و هم زمان اخبار و گزارش های مرتبط با داعش را در رسانه ها و مطبوعات مختلف جهان رصد کند و در صورت لزوم به آنان پاسخ دهد.

بخشی از فعالیت رسانه های الکترونیکی داعش پاسخ به واکنش هایی است که علیه ویدیوهای منتشر شده از داعش بیان می شود. بسیاری از کسانی که در این شبکه ها فعالند از اتباع تونس، سودان، انگلیس، آلمان، الجزایر، نیجریه، سومالی و چاد هستند.

بنابراین اشخاص و رسانه‌ها باید اهداف این گروه را به خوبی بشناسند و از تولید و تکثیر آن جلوگیری کنند این نکته غیر از این است که وحشی‌گری و ضد‌دین بودن اعمال آنها را بیان نکنیم بلکه باید نشان دهیم که جریانی با ادعای خلافت اسلامی چه روش‌های غیرانسانی و خشنی را در پیش گرفته است اما درعین حال باید مراقب بود که داعش به یک افسانه وحشت غیرقابل مقابله تبدیل نشود.

منبع:مشرق