نامه ای که امپراتوری رسانه ای غرب در برابر آن زانو زد
چند روزی است که از انتشار پیام روشنگر و الهام بخش رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپا و آمریکا می گذرد...
به گزارش پایگاه بیداری اسلامی ،کلمه به کلمه پیام معظم انقلاب، از سوی رسانه های آمریکایی مثل هفته نامه تایم، رسانه های صهیونیستی مثل هاآرتص و رسانه های دیگر غربی مورد شمارش قرار گرفت. به عنوان مثال هفته نامه تایم آمریکا در خصوص پیام رهبر معظم انقلاب نوشت: «آیت الله خامنه ای در نامه ای 900 کلمه ای درخواست های مشخصی از خوانندگان نامه ارائه کرده است»، یا برای مثال دیگر این قسمت از گزارش روزنامه صهیونیستی هاآرتص را ملاحظه کنید: «آیت الله خامنه ای در این پیام 900 کلمه ای که در توئیتر منتشر شده است از خوانندگان خواسته تا دانش اسلام را از منابع اصیل و اولیه آن دریافت کنند.» این نوع نگارش به خوبی نشان می دهد که پیام رهبر انقلاب تا چه اندازه از سوی رسانه های خارجی و دولت های متبوعشان مورد توجه قرار گرفته است. در خصوص محورها و موضوعات، پرسش ها، درخواست ها، هشدارها و راهکارهای ارائه شده در محتوای پیام رهبر معظم انقلاب خطاب به جوانان اروپا و آمریکا مطالب و تحلیل های زیادی از سوی کارشناسان و تحلیلگران داخلی و خارجی منتشر شده است که در تمام این مطالب نیز بر پنج عنصر محتوای مناسب و غنی پیام، انتخاب درست مخاطب، خلاقانه بودن انتقال پیام، زمان شناسی درست و به موقع بودن ارسال پیام و در نهایت موثر بودن این پیام، اذعان و تاکید شده است.
در این میان واکنش رسانه های فارسی زبان و غیرفارسی زبان خارجی نیز در برخورد با این پیام، بسیار قابل توجه و تامل بود که در این گزارش، واکنش، رویکرد و تکنیک هایی که این رسانه ها از انکار تا اذعان به این پیام، دنبال کردند مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.
اولین برخورد؛ بایکوت
بلافاصله پس از انتشار پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران خطاب به جوانان اروپا و آمریکا به چهار زبان انگلیسی، عربی، آلمانی و فرانسوی، این پیام بازتاب زیادی در رسانه های داخل، رسانه های همسو با کشورمان و شبکه های اجتماعی داشت و به شدت مورد توجه و بازنشر قرار گرفت اما رسانه های فارسی زبان و غیرفارسی زبان غربی و آمریکایی که جوانان کشور های متبوعشان مخاطب این پیام بودند در ابتدا تکنیک حذف و سکوت را در دستور کار قرار دادند و تلاش کردند با برجسته کردن موضوعاتی خبری، همچون بحران قیمت نفت، تحریم های جدید آمریکا علیه کشورمان و فضاسازی در خصوص مقابله به مثل حزب الله در مقابل اقدام تروریستی صهیونیست ها در به شهادت رساندن رزمندگان حزب الله و سردار ایرانی، فضای رسانه ای را به سمتی ببرند که به کل، اذهان مخاطبان و افکار عمومی را از نامه رهبر معظم انقلاب دور کنند. اما پس از 24 ساعت و گسترش چشمگیر پیام رهبر معظم انقلاب در رسانه های مختلف جهان، دیگر بایکوت خبری جواب نمی داد و این رسانه ها مجبور به انعکاس این خبر شدند اما با توسل به یک تکنیک رسانه ای به نام «تکنیک گزینشی».
تکنیک انتشار گزینشی
در استفاده از تکنیک «گزینشی» اولا خبر به صورت خلاصه منعکس می شود نه به صورت کامل و در بعضی از مواقع حتی خبر در حد یک تیتر و توضیحی کوتاه منعکس می شود و همان طور که از عنوان این تکنیک بر می آید رسانه ها تلاش می کنند با گزینش بخش هایی از متن یک خبر، قسمت هایی از آن را منعکس و منتشر کنند که تا حد امکان مخالف با اهداف و رویکردهایی که آنها پیگیری می کنند، نباشد و یا حداقل خنثی باشد و بخش هایی از آن خبر را که خلاف اهداف و منافع آنها است به کل حذف می کنند. در خصوص پیام روشنی بخش رهبر معظم انقلاب نیز رسانه های فارسی زبان و غیرفارسی زبان غربی و آمریکایی بعد از اینکه مجبور به انعکاس آن شدند، همین رویکرد را دنبال کردند. این رسانه ها حتی در ابتدا فقط این پیام را در حد یک خبر کوتاه در پایگاه های اینترنتی خود منعکس کردند و در شبکه های رادیویی و تصویری خود اشاره ای به آن نداشتند. به عنوان مثال چند نمونه از انعکاس پیام رهبری در شبکه های غربی و آمریکایی را ملاحظه کنید:
پایگاه اینترنتی شبکه بلومبرگ آمریکا: آقای (آیت الله) خامنه ای در پیامی از جوانان غربی خواست درباره اسلام مطالعه کنند و اشتباه قضاوت نکنند.
پایگاه اینترنتی شبکه بی بی سی: رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، آنان را دعوت به مطالعه قرآن و زندگی پیامبر اسلام کرد تا از اسلام شناخت واقعی به دست آورند.
پایگاه اینترنتی بلومبرگ: آیت الله علی خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی ایران از جوانان در کشورهای غربی خواست اجازه ندهند حمله به دفتر نشریه فکاهی شارلی ابدو فرانسه و کشته شدن شماری از کارکنانش دیدگاه آنها را درباره اسلام تحت تاثیر قرار دهد.
اما این پایان کار برای این رسانه ها نبود و بعد از انتشار گسترده پیام رهبر معظم انقلاب در رسانه های مکتوب، دیداری، شنیداری، فضای مجازی و شبکه های مختلف اجتماعی، این رسانه ها نیز مجبور به انعکاس کامل پیام رهبر معظم انقلاب شدند اما باز هم با توسل به تکنیک های مختلف دنیای رسانه.
تکنیک حذف و تحریف
تکنیک مشترک و عمده ای که مجددا رسانه های غربی و آمریکایی در این مرحله استفاده کردند تکنیک «حذف» بود و بسیاری از این رسانه ها دو قسمت عمده را از پیام رهبر معظم انقلاب حذف کردند. قسمت اولی که در بسیاری از رسانه های غربی و آمریکایی از پیام رهبر معظم انقلاب حذف شد قسمتی بود که در آن رهبر معظم ایران علت خطاب قرار ندادن سیاستمداران و دولتمردان را در پیام خود مطرح کرده بودند و در پیامشان بیان داشتند که چون معتقدند سیاستمداران و دولتمردان غربی و آمریکایی آگاهانه راه سیاست را از مسیر صداقت و درستی جدا کرده اند آنها را در پیام خود خطاب قرار ندادند. اکثر رسانه های غربی این قسمت را از پیام حضرت آقا حذف کردند و بر قسمت دیگر این پیام که علت خطاب قرار دادن جوانان در پیام خودشان را مطرح می کنند، متمرکز شدند.
قسمت دیگری که رسانه های غربی و آمریکایی از پیام رهبر معظم انقلاب حذف کردند قسمتی است که به تاریخ نگاری های جدید اشاره می کند که در آن رفتارهای غیر صادقانه و مزوّرانه دولت های غربی با دیگر ملّت ها و فرهنگ های جهان نکوهش شده است.
البته این رسانه ها می دانستند که با حذف قسمتی که در آن علت خطاب قرار ندادن سیاستمداران و دولتمردان از سوی رهبر معظم انقلاب در پیامشان، مطرح شده است، این سؤال برای مخاطبانشان به وجود می آید که چرا رهبر انقلاب صرفا جوانان غربی را خطاب پیام خود قرار داده و سیاستمداران و دولتمردان غرب را خطاب قرار نداده است. به همین علت این رسانه ها به تکنیک «تحریف» متوسل شدند. به عنوان مثال برخی رسانه های غربی مثل بلومبرگ، فارین پالیسی و ترند درجهت تحریف پیام، این گونه به مخاطبان خود القا کردند که رهبر معظم انقلاب در گذشته به کرات بیان داشته اند که دشمنی ایران با دولت آمریکا است نه مردم آمریکا و با برجسته کردن این موضوع سعی کردند که آن را علت خطاب قرار دادن جوانان در این پیام معرفی کنند.
تکنیک اهمیت زدایی
اما رویکرد اصلی که رسانه های غربی آن را دنبال کردند، توسل به تکنیک «اهمیت زدایی» بود. این رسانه ها تلاش کردند به طرق مختلف و با توسل به تکنیک اهمیت زدایی به زعم خود در راستای بی اثر کردن پیام الهام بخش رهبر معظم انقلاب، حرکت کنند. این رویکرد بر دو محور اهمیت زدایی از صاحب پیام و پیام و اثرات آن بر مخاطبان متمرکز بود.
رسانه های فارسی زبان و غیرفارسی زبان خارجی تلاش کردند با برجسته کردن این موضوع که پیام دهنده یعنی رهبر معظم انقلاب هیچوقت نسبت به غرب خوشبین نبودند و شخصیتی هستند که همواره غرب و آمریکا را با جملات آتشین ضد غربی خطاب قرار می دهند، به مخاطبان خود این گونه القاء کنند که این پیام نیز یک پیام عادی مثل پیام های گذشته است تا به زعم خود به این صورت از اهمیت آن بکاهند. به عنوان مثال نشریه اینترنتی معروف فارین پالیسی آمریکا در مقاله ای به قلم «جاستین درنان» نوشت: «آیت الله خامنه ای که به ایراد سخنرانی های آتشین در محکومیت غرب به عنوان «شرور» و «شیطان بزرگ» شهرت دارد، روز چهارشنبه نیز در نامه ای که روی اینترنت و در پایگاه توئیتر منتشر شده است از «جوانان اروپا و آمریکای شمالی» خواست تلاش کنند دین اسلام را بشناسند».
شبکه بلومبرگ آمریکا نیز دقیقا همین رویکرد را در پایگاه اینترنتی خود، این گونه پیگیری کرد: آیت الله خامنه ای اغلب نسبت به غربی ها خوش بینی نشان نمی دهد. وی پارسال در آستانه مذاکرات هسته ای بر این باور بود که آمریکا پلید است. رهبر ایران هنگام تظاهرات ماه اوت در شهر فرگوسن آمریکا بعد از کشته شدن نوجوان سیاه پوستی به نام مایکل براون نیز با شعف، پیامی را درباره تبعیض نظام یافته در جامعه آمریکا بر روی پایگاه اینترنتی توئیتر منتشر کرده بود».
نیویورک تایمز نیز، رویکرد اهمیت زدایی و عادی وانمود کردن پیام رهبر معظم انقلاب را اینگونه پیگیری کرد: «تاکنون حدود دوازده پیام با عنوان «نامه برای شما» از حساب کاربری رسمی آیت الله خامنه ای فرستاده شده است و این دست پیامها کاملا عادی شده است»
رسانه های فارسی زبان خارجی همچون بی بی سی، صدای آمریکا، رادیو فردا و رسانه هایی از این دست، حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و علاوه بر اهمیت زدایی از پیام حضرت آقا، در راستای سیاه نمایی شخصیت ایشان نیز تلاشی قابل توجه داشتند. به عنوان مثال این قسمت از اظهارات احمد سلامتیان که مجری شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی وی را تحلیلگر مسائل ایران از پاریس معرفی می کند، ملاحظه کنید: «من بعید می دانم که گفتار یکجانبه تمامیت طلبانه شخصی که خود را برتر از دیگران می داند، از یک گوشه دنیا، اثری داشته باشد.»
این در حالی است که فقط توجه به این قسمت از پیام رهبر معظم انقلاب که متواضعانه و صراحتا می فرمایند بنده اصراری ندارم که برداشت من از اسلام را بپذیرید، به تنهایی خط بطلانی بر این ادعای به اصطلاح کارشناس شبکه بی بی سی، می کشد.
اما رسانه های خارجی در راستای اهمیت زدایی از شخصیت صاحب پیام به این موارد بسنده نکردند و در اقدام مشترک بعدی، بر روی القای عدم شناخت رهبر معظم انقلاب از بافت فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جوانان غربی متمرکز شدند. به عنوان مثال پایگاه اینترنتی وتران تودی در گزارشی به قلم کوین برت با عنوان «پیام آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب به جوانان در غرب» تلاش کرد آزادی مدنظر رهبر معظم انقلاب را با آزادی مد نظر آزاد اندیشان مخالف مذهب، مشترک و موازی القاء کند تا به این ترتیب به زعم خود بتواند رویکرد مدنظر را در اذهان مخاطبان خود پیاده کند:
«برخی از خوانندگان پیام آیت الله خامنه ای رهبر ایران ممکن است از این موضوع تعجب کنند که رهبر ایران خواستار آزادی عقیده و اندیشه شده است. زیرا در غرب، آزاد اندیشان مخالف مذهب هستند. پیروان ارتدوکس در غرب در حال حاضر بر این باورند مذهب و آزادی اندیشه همواره با یکدیگر در تناقض قرار دارند و این دیدگاه غالب در مدارس و دانشگاه ها محسوب می شود»
و یا وقتی مجری شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی از کارشناس مهمان این شبکه می پرسد؛ مخاطب اصلی نامه آیت الله خامنه ای کیست؟ کارشناس مذکور در جواب به گونه ای پاسخ می دهد که مخاطب اینگونه برداشت کند که رهبر انقلاب برداشت و شناخت درستی از جوانان اروپایی و آمریکایی ندارد:
«واقعیت امر این است که برای دادن پیام به جوانان اروپا و آمریکا باید شناختی دقیق از ترکیب کلی این جوانان داشت. من فکر نمی کنم جوانانی که امروز از کشورهای اسلامی به اروپا و آمریکا آمده اند، جوانانی باشند که برای رسیدن به دنیای بهتر به اینجا نیامده باشند. اغلب اینها به کشورهای اروپایی آمدند چون در اینجا رواگری و تحمل بیشتر دیده اند و در اینجا به مزایای بیشتری دسترسی دارند. با این وضعیت من نمی دانم چطور می شود که این جوانان به دستورات تبلیغاتی گوش دهند در صورتی که این دستورات و تبلیغات، حداقل آشنایی با ترکیب این جوانان، که بخش آنان ریشه عربی و آفریقایی دارند، می خواهد.»
محور دیگری که رسانه های خارجی در خصوص پیام رهبر معظم انقلاب خطاب به جوان اروپا و آمریکا دنبال کردند، اهمیت زدایی از خود پیام و القای بی اثر بودن آن بود. برای نمونه این قسمت از گزارش پایگاه اینترنتی شبکه سی ان ان را ملاحظه کنید: «تاکنون حدود دوازده پیام با عنوان «نامه ای برای شما» از سوی آیت الله خامنه ای فرستاده شده است؛ اما هیچ یک از پیام ها با استقبال فوق العاده و گسترده روبرو نشده است».
مجری و کارشناس شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی نیز در یک سوال و جواب هدفمند، صراحتا این رویکرد را دنبال کردند. این قسمت از گفتگوی آنها را ملاحظه کنید:
«سوال مجری شبکه بی بی سی فارسی: از دید شما چقدر ممکن است این پیام جدی گرفته شود؟
جواب کارشناس شبکه بی بی سی فارسی: در این طرف دنیا هیچی»
و یا این قسمت از اظهارات کارشناس شبکه صدای آمریکا را ملاحظه کنید:
«این پیام بیشتر یک حالت کار تبلیغاتی برای داخل دارد و در خارج از کشور آنچنان مخاطبی ندارد.»
اعتراف اجباری
اینها بخش کوچک و گزیده ای از رویکردها و تکنیک هایی بود که رسانه های غربی آمریکایی برای بایکوت کردن پیام رهبر معظم انقلاب و با بن بست روبرو کردن گسترش و انتشار آن، صورت دادند زیرا این رسانه ها و صاحبانشان می دانند در صورتی که به این پیام خوب پرداخته و درک شود، می تواند نقشه ای را که از سوی آنها برای جوانان اروپایی و آمریکایی کشیده شده تا آنها را به سوی اسلام ستیزی سوق دهد، برملا و بی اثر کند. اما نکته قابل توجه و تامل اینجاست که پیام رهبر معظم انقلاب آنقدر غنی و قوی بود که علی رغم تمام برنامه ها و تدابیری که رسانه های غربی و آمریکایی برای جلوگیری از گسترش آن ترتیب داده بودند، راه خود را باز کرد و گسترشی به واقع خیره کننده داشت، در حدی که پس از انتشار فراگیر آن تمام همین رسانه های غربی و آمریکایی در چرخشی قابل توجه، نه تنها مجبور شدند به هوشیاری و آگاهی رهبر معظم انقلاب اذعان و اعتراف کنند بلکه مجبور شدند به مناسب بودن پیام، خلاقانه بودن انتقال پیام، به موقع بودن و در نهایت موثر بودن آن نیز اعتراف کنند.
روزنامه پرتیراژ آمریکایی نیویورک تایمز که تلاش داشت با معرفی رهبر معظم انقلاب به عنوان فردی بدبین نسبت به غرب و تکراری و عادی معرفی کردن پیام ایشان، از پیام مذکور اهمیت زدایی کند، وقتی با گسترش چشمگیر پیام روبرو شد در چرخشی فاحش، نامه رهبر معظم انقلاب را ارتباطی نادر و قابل توجه در ارتباط مستقیم با جامعه غرب، ارزیابی کرد و نوشت: «رهبر ایران در تلاشی نادر در نامه ای که در توئیتر خطاب به جوانان آمریکا و اروپا منتشر شد، از آنها خواست اسلام را به دور از تعصبات و از منابع اصلی آن فرابگیرند.»
شبکه سی ان ان در مقابل اظهارنظر کارشناس شبکه بی بی سی فارسی که صراحتا مدعی شده بود پیام رهبر معظم انقلاب در آنسوی دنیا هیچ مخاطبی نخواهد داشت، طی گزارشی اینگونه نوشت: «نامه رهبر ایران بعد از انتشار در شامگاه چهارشنبه، بلافاصله به سرعت در پایگاه های اینترنتی و شبکه های اجتماعی مورد توجه و بازنشر قرار گرفت و لایک های زیادی را از سوی مخاطبان بخصوص جوانان در جهت تائید محتوای آن، دریافت کرد.»
حتی نشریه اینترنتی فارین پالیسی آمریکا که رویکرد به شدت منفی در قبال پیام مذکور پیگیری کرده بود، در گزارشی که استقبال جوانان اروپایی از پیام رهبر ایران را مورد ارزیابی قرار داده بود، نوشت: «مروری در بخش نظرات مخاطبان پایگاه های اینترنتی شبکه های مختلف از توجه گسترده خوانندگان این پیام حکایت دارد که اظهار نظرهای آنان نیز در واقع محتوای این نامه را مورد تائید قرار داده است.»
هفته نامه معروف ویک آمریکایی نیز در گزارشی تحلیلی پیام رهبر معظم انقلاب را مورد بررسی و تحلیل قرار داده استفاده از شبکه های اجتماعی برای انتقال این پیام را ستوده و در قسمت دیگری در خصوص زمان شناسی قابل توجه رهبر معظم انقلاب در انتقال پیام خود نوشته است: «رهبر ایران زمان را به خوبی تشخیص داده است. وی درست تشخیص داده است که ارسال این نامه بعد از حملات پاریس، کاملا ضروری بوده است و این نشان از آگاهی بالای رهبر ایران از تحولات حال حاضر است.»
پایگاه اینترنتی پرمخاطب اینتلیجنس نیز با اشاره و تاکید بر موفق بودن پیام رهبر معظم انقلاب نوشت: «آیت الله خامنه ای رهبر ایران توانست با این پیام ارتباطی تلویحی میان تلاش برای منزوی کردن مسلمانان در غرب با رخدادهای اخیر برقرار کند و به جوانان بفهماند برای درک واقعیت ها در پشت پرده اسلام هراسی به صورت مستقیم به مطالعه اسلام روی آورند.»
نشریه نیویورک مگزین آمریکا نیز در خصوص پیام رهبر معظم انقلاب اینطور نوشت: «پیام رهبر انقلاب به جوانان آمریکا و اروپا نشان از هوشیاری و آگاهی رهبر ایران در استفاده از وسایل ارتباط جمعی برای رساندن پیام های خود به مخاطبینش، است».
کارشناس شبکه روسیاالیوم نیز در خصوص پیام رهبر معظم انقلاب اینگونه می گوید: «پیام رهبر عالیقدر ایران یک اقدام مناسب، به موقع و خلاقانه بوده است و با توجه به تحولات اخیر در پاریس باید گفت ارسال این پیام کاملا ضروری بوده است زیرا وقایع پاریس می تواند به شدت اسلام هراسی در غرب را تشدید کند و رهبر ایران با تشخیص درست خود تلاش کرد با این پیام تا حد امکان جلوی آن را بگیرد.»
اینها بخش کوچکی از اعترافات رسانه های غربی و آمریکایی بود که علاوه بر اذعان و اعتراف به هوشیاری و آگاهی رهبر معظم انقلاب به مناسب بودن، خلاقانه بودن، ارسال به موقع و در نهایت موثر بودن آن، بن بست رسانه ای غرب را فروریخت و راه خود را به قلب های بیدار و حقیقت جوی باز کرد. البته این رسانه ها تنها رسانه هایی نبودند که به این واقعیت ها اشاره و تاکید داشتند زیرا پیام رهبر معظم انقلاب خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی بازتاب وسیعی در رسانه های مختلف منطقه، چین، روسیه، ترکیه، پاکستان، هند و سایر کشورها داشت. اما این پایان کار نیست. تمامی کارشناسان به این واقعیت اذعان دارند که این نامه حاوی مطالبی است که اگر به خوبی در جهان فعلی منتشر شود ضربه سنگینی بر دولتمردان اروپایی و آمریکایی وارد خواهد کرد. در طول چند دهه گذشته میلیارد ها دلار صرف ساختن هزاران فیلم و هزاران ترفند شده است که اسلام اصیل از دید و از دسترس جوانان دور نگه داشته شود بنابراین طبیعی است که از هر تلاشی برای گم شدن این نامه در هیاهو های تبلیغاتی دریغ نکنند همان طور که بعد از انتشار این نامه هر روز به بهانه های مختلف خبری و جوسازی و فضاسازی رسانه ای تلاش کردند تا حد امکان این نامه را در حاشیه قرار دهند و از اذهان و افکار مخاطبان دور کنند. با توجه به این واقعیت کاملا مشخص است که پیگیری و بازنشر چنین پیامی در حال حاضر از اهمیت دوچندان برخوردار است و تمام نیروهای انقلابی و ارزشی به خصوص اهالی رسانه در هر کجای دنیا و به هر زبانی وظیفه دارند در جهت انتشار آن همت گمارند و برخلاف جریان رسانه ای غرب این نامه را در اختیار جهانیان قرار دهند. این نامه با محتوای غنی خود می تواند یک آغاز دوباره و یک شروع مجدد برای شناخت اسلام باشد و ان شاءالله با انتشار آن موج جدیدی از اسلام شناسی در جهان به ویژه در اروپا و آمریکا آغاز شود.
گزارش از سعید سیفی
کارشناس ارشد روابط بین الملل
منبع : بیداری اسلامی به نقل از کیهان