مرگ رهبر طالبان افغانستان و بازی چندگانه اسلام‌آباد-واشنگتن
همچنان که رهبر طالبان تحت نظر پاکستان بود، آمریکا نیز از مخفیگاه ملاعمر اطلاع داشت این در حالی است که همواره مردم و دولت افغانستان قربانی بازی چندگانه اسلام‌آباد و واشنگتن و افزایش مشکلات در این کشور شده‌اند.....
«ایمل فیضی» سخنگوی سابق حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان با ارسال یادداشتی به دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، مرگ رهبر طالبان و بازی چندگانه آمریکا و پاکستان را در برابر دولت و مردم افغانستان بررسی کرد.
متن کامل این یادداشت در ادامه آمده است:
حکومت وحدت ملی افغانستان هفته گذشته به صورت رسمی مرگ ملا عمر رهبر طالبان افغان در سال 2013 میلادی در شهر کراچی پاکستان را تأیید کرد.
دولت کابل پس از آگاهی در این مورد توسط مقامات ارشد نظامی و اطلاعاتی پاکستان، نشست شورای امنیت ملی افغانستان را دایر کرد.
اعلام مرگ ملاعمر پس از دو سال و نیم تأخیر، معیاری برای برقراری صلح پایدار و تغییر وضعیت برای پایان جنگ افغانستان نبود.
باید اذعان کرد که رهبر طالبان افغانستان موضوع اصلی حمله آمریکا به این کشور برای جنگ علیه تروریسم نبود زیرا ملاعمر نه طالبان را رهبری می‌کرد و نه نفوذی بر آن‌ها داشت.
باتوجه به اینکه پاکستان به ملا عمر پناه داده بود و از وی حفاظت می‌کرد، سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی پاکستان بیش از یک دهه است که با استفاده از نام وی ناامنی‌ها و خشونت‌های کنترل شده‌ای را در افغانستان ایجاد کرده‌اند و به نظر می‌رسد که این مسئله برای هم‌پیمانان بین‌المللی افغانستان به ویژه آمریکا، اهمیت چندانی ندارد.
در بعد از ظهر یکی از روزهای ماه آگوست سال 2010 میلادی، «حامد کرزی» رئیس‌جمهور سابق افغانستان، در ضیافت شام در کاخ ریاست‌جمهوری در کابل با «جان کری» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای وقت آمریکا و وزیر امور خارجه کنونی این کشور، در مورد مخفیگاه ملا عمر رهبر طالبان افغان گفت‌وگو کرد.
جان کری در آن دیدار به حامد کرزی گفت که ملا عمر در پناهگاهی در شهر کراچی پاکستان تحت نظر شدید سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی این کشور به سر می‌برد.
رئیس‌جمهور سابق افغانستان ضمن تعجب از شنیدن چنین اظهاراتی از سوی یک مقام آمریکایی، پرسید که پس چرا واشنگتن در این خصوص هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد؟
این در حالی بود که آمریکا برای هرگونه اطلاعات در مورد مخفیگاه ملاعمر که منجر به دستگیری وی شود، 10 میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.
کرزی در ادامه افزود که مردم بی‌گناه افغانستان در جنگ آمریکا علیه تروریسم کشته می‌شوند در حالی که رهبر طالبان افغان تحت کنترل نظامی‌های پاکستانی در کراچی است.
اما جان کری از پاسخ فوری به اظهارات کرزی خودداری کرد.
رئیس‌جمهور سابق افغانستان ادامه داد که چرا آمریکا از پاکستان تحویل ملا عمر را تقاضا نمی‌کند؟
کری در پاسخی غیرقابل پذیرش گفت که ژنرال «اشفق پرویز کیانی» رئیس ستاد ارتش سابق پاکستان، اطمینان داده که رهبر طالبان افغان تحت نظر شدید آن‌هاست اما به دلیل ضربه نخوردن روند صلح افغانستان، اقدام به دستگیری وی نمی‌کند.
پس از این دیدار، دو پرسش بزرگ هنوز در ذهن مقامات افغانستان بدون پاسخ باقی ماند: نخست اینکه آمریکا و هم‌پیمانان غربی افغانستان به چه اسناد دیگری نیاز دارند که بازی دوگانه پاکستان در جنگ علیه تروریسم ثابت شود؟ و دوم اینکه آیا پاکستان در بازی طالبان تنها عمل می‌کند؟
در 20 سپتامبر سال 2011 میلادی، کرزی در دیدار با اوباما در کاخ سفید بار دیگر نگرانی خود را مطرح کرد.
وی به رئیس‌جمهور آمریکا گفت که ملا عمر هیچ قدرتی ندارد و از اوضاع پیرامون خود ناراضی است به دلیل اینکه در چنگال سازمان‌های اطلاعاتی و نظامی پاکستان گیر افتاده است.
رئیس‌جمهور سابق افغانستان در آن نشست خواستار شفاف‌سازی موضع آمریکا در برابر سیاست‌های دوگانه اسلام‌آباد در زمینه تروریسم و پناهگاه‌های آن شد.
کرزی تأکید کرده بود: مردم افغانستان از آمریکا می‌خواهند که علیه پناهگاه‌های تروریست‌ها در پاکستان که توسط سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی این کشور اداره می‌شود، اقدام فوری انجام دهد.
در 21 ژانویه سال 2013 میلادی، «دیوید پیرس» معاون نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان و پاکستان، و سفیر آمریکا در کابل در مورد آمادگی برای بازگشایی دفتر سیاسی طالبان در دوحه قطر به حامد کرزی خبر داد. در آن نشست که من وظیفه ثبت گفت‌وگوها و اظهارات دو مقام را بر عهده داشتم، رئیس‌جمهور سابق افغانستان از دو مقام آمریکایی در مورد قطعیت نمایندگی مقامات دفتر سیاسی قطر از سوی ملاعمر و بازگشایی این دفتر با مجوز رهبر طالبان افغان سوالاتی را پرسید.
در آن دیدار، کرزی به دیپلمات‌های آمریکایی اعلام کرد که یکی از رهبران ارشد طالبان در شورای کویته به دفترش گفته که آن‌ها ملا عمر را به مدت 10 سال ملاقات نکرده‌اند و حتی ندیده‌اند همچنین اعضای دفتر سیاسی قطر شامل «سید طیب آغا» از طرف ملا عمر نمایندگی نمی‌کند.
وی افزود که شورای کویته همچنین از اتفاقاتی که در دفتر سیاسی قطر تحت نام طالبان رخ می‌دهد، به طور کامل آگاه نیستند.
حامد کرزی به هم‌پیمانان غربی‌اش در مورد ضعف، نمادی بودن و وجود افسانه‌ای ملاعمر گفت که وی تنها رهبری است که طالبان افغان را فرماندهی می‌کند اما جنگ طالبان علیه نیروهای خارجی در افغانستان در سراشیبی قرار گرفته است.
در همین راستا، نیروهای آمریکایی و ناتو به جای بررسی ریشه مشکل، به حملات شبانه، بمباران و هدف قرار دادن روستاها و شهرستان‌های افغانستان ادامه دادند.
می‌توان گفت که باوجود اینکه واشنگتن از مخفیگاه ملاعمر آگاهی داشت، هرگز وی را هدف قرار نداد و حتی بر اسلام‌آباد در مورد تحویل رهبر طالبان افغان اعمال فشار نکرد.
در حال حاضر، پاکستان خود را در یک موقعیت دشوار قرار داده که باید به چندین پرسش پاسخ دهد:
- اگر ملا عمر در اوایل سال 2013 میلادی مرده، چه کسی فرماندهان طالبان افغان را رهبری و راهنمایی می‌کرده است؟
- چه کسی و چگونه بیانیه ملاعمر برای تبریک عید فطر را منتشر کرده است؟
- طالبان به نمایندگی از چه کسی در گفت‌وگوهای مستقیم با کشورهای خارجی در خارج از پاکستان شرکت کرد در حالی که سفرهای آن‌ها توسط سازمان اطلاعات پاکستان برنامه‌ریزی و کنترل می‌شود؟
- مهمترین پرسش اینکه با توجه به اینکه دولت پاکستان به عنوان برنامه‌ریز، تسهیل‌گر و ناظر دور اول گفت‌وگوهای رسمی میان دولت کابل و طالبان افغانستان در منطقه «مری» در هفت جولای مطرح بود، اسلام‌آباد از مرگ ملاعمر اطلاع نداشته است؟
واشنگتن و کابل بجای معرفی غیرمنطقی افغانستان به عنوان «مرکز منطقه» برای مبارزه با گروه تروریستی داعش، باید بر اسلام‌آباد فشار وارد کنند.
رسانه‌های افغانستان و بین‌المللی نیز باید از انتشار اظهارات و بیانیه‌هایی که سازمان اطلاعات پاکستان با نام «سخنگوی طالبان» منتشر می‌شود، پرهیز کنند.
مرگ ملا عمر به انشعاب‌های موجود و گسست‌های داخلی طالبان افغانستان دامن می‌زند. طالبان افغانستان سال‌هاست که بدون رهبر بوده‌اند.
حال اخبار مرگ ملاعمر می‌تواند منجر به بازگشت تعدادی از طالبان به زندگی عادی و یا ادامه جنگ توسط برخی دیگر تحت نام، پرچم و ساختار جدید شود.
باید گفت که طالبان افغان تحت حمایت سازمان اطلاعات پاکستان ( آی.اس.آی) که سرمایه استراتژیک این کشور محسوب می‌شود، با حکومت وحدت ملی افغانستان وارد مذاکره شده و این مسئله هرگز حامل خبرهای خوش برای افغانستان نخواهد بود.
در حالی که تردیدها در مورد مرگ ملا عمر و اوضاع پیرامون حضور وی در یکی از شهرهای پاکستان مسئله مهمی نیست و مانند مسئله «بن‌لادن»، تاریخ در مورد آن قضاوت خواهد کرد.
