عربستان یا قطر؛ کدامیک عامل سقوط هواپیمای روسیه بوده‌اند؟

اکنون در بین نخبگان و صاحبنظران روسی بحث بر سر اینست که عربستان پشت سر قضیه اقدام تروریستی علیه هواپیمای متروجت پرواز 9268 بوده است یا قطر؟ آیا سعودی‌های زخم‌خورده از اقدام نظامی روسیه...

      

       

31 اکتبر بود که هواپیمای متروجت پرواز 9268 روسیه در صحرای سینای مصر سقوط کرد و همه 224 نفر خدمه و مسافر آن کشته شدند. اکنون، دو هفته از آن روز گذشته و برخی از صاحبنظران روس معتقدند که این یک حمله تروریستی بوده و رد پای طراحی این حمله را می‌توان در عربستان و قطر پیدا کرد.  گمانه سوم، به گروهک داعش مربوط است که ادعا کرده که عامل مجزا و مستقل در این حمله است. (گزارش مشرق از احتمال دوم را می‌توانید از اینجا بخوانید). بالاخص اینکه "الکساندر اسمیرنوف" -قائم مقام شرکت هواپیمایی متروجت و "دیمیتری پسکوف" -سخنگوی کرملین- قویا نقش مستقل داعش در این فاجعه را رد کرده‌اند. با این مقدمه، به سراغ بررسی احتمال اول می‌رویم.    

     

به گزارش از پایگاه شبکه خبری «راشا تودی»، ولادیمیر پوتین، روز گذشته در کاخ کرملین با استناد بر نظر «الکساندر بورتنیکوف» -رییس سرویس امنیتی فدراسیون روسیه- اعلام کرد که علت سقوط هواپیمای مسافربری پروازه 9268 متروجت روسیه در صحرای سینا در روز 31 اکتبر، حمله تروریستی بوده است. رییس جمهور روسیه اعلام کرده که انتقام این عمل را از عاملان آن خواهد گرفت. وی، افزود: «در تاریخ روسیه پیوسته اقدامات تروریستی وحشیانه که ناشی از عوامل داخلی و خارجی بوده است، امنیت روسیه را مورد تهدید قرار داده اما جامعه بین‌المللی بداند و آگاه باشد که روسیه این حادثه را فراموش نخواهد کرد، عاملان را خواهد یافت و بدون هرگونه اغماضی با آنها برخورد خواهد کرد».

تحلیل‌گران نشریه "اکسپرت" روسیه به این نتیجه رسیده‌اند پای قطر و عربستان می‌تواند در این میان باشد. قطر که از حامیان اصلی داعش است و چندین مرتبه بخصوص در قضیه سوریه با روسیه چالش داشته و بین دو کشور جدال لفظی و تهدید رد و بدل شده، چندان میلی به انجام چنین عملی همچون اقدام تروریستی علیه روسیه و هزینه‌سازی سنگین برای خود ندارد. چرا که درگیر مشکلات مربوط به امیر قبلی است و از طرفی هم ترجیح می‌دهد که هدف اصلی خود یعنی آتش‌بیاری معرکه بین عربستان و ایران را دنبال کند.

اما موقعیت عربستان متفاوت است. سعودی‌ها اصلا دل خوشی از روسیه ندارند. آل سعود به کمک آمریکا حسابی در سوریه تاخت اما با ورود روسیه به قضیه سوریه، پوتین نه تنها تمامی کارت‌های آل سعود را سوزاند که موجب منزوی شدن عربستان شد. عربستان دل پری از روسیه دارد. اگر روسیه از حمایت اسد عقب ننشیند، این عربستان است که در کارزار جنگ نیابتی علیه ایران، عرصه را به حریف واگذار کرده است. و آنوقت معلوم نیست که متحدان عربستان در خلیج فارس چه واکنشی در مورد این شکست داشته باشند. خیلی بعید به نظر می‌رسد که آن را یک شرمساری ساده ببینند.

نکته در اینجاست که تمرکز سعودی‌ها بر روی داعش فقط مختوم به سوریه نمی‌شود. آنها، خاورمیانه را تبدیل به عرصه همکاری‌های خود با این خلیفه خودخوانده کرده‌اند. بطور مثال می‌توان دید که در یمن در مقابل حوثی‌های مورد حمایت ایران با توسل بر نیروهای القاعده و داعش مبارزه می‌کنند.

تحلیل‌گران نشریه "اکسپرت" روسیه به این نتیجه رسیده‌اند پای قطر و عربستان می‌تواند در حادثه سقوط هواپیما، در میان باشد

اگر به روسیه ثابت شود که عربستان مسئول حمله تروریستی هواپیمای پرواز 9268 بوده، با چند گزینه از سوی پوتین روبرو خواهیم بود: اول اینکه، یک تنش نظامی آشکار بین هر دو بوجود می‌آید. البته این نامعقولانه‌ترین سناریو است. روسیه به خوبی می‌داند که آمریکایی‌ها هم‌پیمان و حامی عربستان بالاخص در جنگ هستند. ورود به جنگ با عربستان، نه تنها ممکن است روسیه را به اهدافش نرساند بلکه تفاهم با آمریکا بر سر سوریه را نیز به خطر بیاندازد. 

اما احتمال دیگر وجود دارد و آن استفاده از حوثی‌ها است. روسیه نیاز به مسلح کردن آنها ندارد چرا که فی‌الحال این عمل توسط ایران صورت می‌گیرد. کافی است که از حوثی‌ها حمایت سیاسی صورت گیرد و مانع از اعمال تحریم علیه آنها شد. 

"یوگنی ساتانوفسکی" (Yevgeny Satanovsky) که یکی از مشهورترین تحلیلگران روسیه است، معتقد است که اتفاقا باید رد پای قطر را در حادثه تروریستی هواپیمای روسیه دید. او اذعان داشت: «پول، حلال تمامی چیزها در قضیه صحرای سینا بود. درست است که امروزه دشمنی قطر با روسیه فروغ کمی در چشم همه دارد، اما جنگ در سوریه برای "العطیه" نعمت است. این وزیر خارجه که همه کاره سیاست قطر است اگر نتواند موجب سقوط بشار اسد از قدرت شود، در چشم بزرگان قطر خوار خواهد شد". 

یِوگنی ساتانوفسکی

ساتانوفسکی تاکید ورزید: «دقت کنیم که العطیه حامی بسیاری از گروه‌های تروریستی سوریه است که روسیه دمار از روزگارشان در آورده است. آری، حتی داعش هم ملعبه دست قطر است. این امیرنشین، تروریسم سینا را هدایت می‌کند و اخوان‌المسلمین را علیه مصر می‌شوراند». 

این تحلیلگر برجسته، ادامه داد: «به نظرم، ما با یک حمله تروریستی طراحی شده از سوی قطر روبرو هستیم. اگر یک مامور امنیتی بودم، از فرودگاه شرم‌الشیخ بوی قطر را استشمام می‌کردم. و اگر مواد منفجره پیش از انفجار در هواپیما کشف می‌شد، آنگاه باید رد پای شیخ قطری و گروهک‌های تروریستی تحت فرمانش در مصر را می‌یافتیم». 

خالد العطیه

اما تحلیل‌گران روسی، نظر دیگری دارند. آنها، قطر را فاقد پتانسیل و انگیزه لازم برای اقدام تروریستی علیه روسیه می‌دانند. به نظر آنها، عربستان با توجه به سبقه نگرشی افرادی چون «بندر بن سلطان»، میل بیشتری به اینگونه رفتار دارد. از آنجایی که سعودی‌ها اکنون آرام گرفته‌اند و اهداف مستقل خود رد مصر را قویا دنبال می‌کنند، می‌توان به صراحت گفت که مسئول عملیات تروریستی حادثه سینا (انفجار هواپیما) عربستان بوده است.

منبع:مشرق نیوز