سوریه بعد از جنگ چگونه خواهد بود

طبق آمار بدست‌ آمده از جنگ سوریه، در مناطق جنگی 5 الی 10 درصد افراد دچار معلولیت و جراحت شده‌اند. در نتیجه نبودن کار و در آمد و با توجه به اوضاع جنگی و عدم دسترسی به دارو، بیماران و معلولان از شرایط دشوار اقتصادی رنج می‌برند...

     

    

با ورود مستقیم روسیه در سوریه، تحولات این کشور از پایان جنگ در آینده نه چندان دور حکایت دارد. بعد از اتمام جنگ ممکن است پنج عامل در آینده سوریه تاثیر زیادی داشته باشند. احتمالا این عوامل برای پیشرفت و توسعه کشور به معضل تبدیل خواهد شد؛ شاید بتوان گفت این تأثیرات از خود جنگ هم سخت‌تر است. با بررسی موارد مشابه در کشورهای بحران زده دیگر مشاهده می شود که بهبود جامعه از اثرات بحران گذشته آسان نخواهد بود. 

در این گزارش به پنج عامل مهم تأثیر گذار در آینده سوریه پرداخته‌ایم، این عوامل فقط به کشور سوریه مرتبط نمی‌شود، بلکه هر کشور دیگری به دلیل جنگ ممکن است با چنین بحرانی در آینده مواجه شود.  

عامل اول: کسانی که از تحصیل محروم شدند

به دلیل جنگ، روند آموزش سوریه دچار آسیب بزرگی شد. به خصوص مناطقی که تحت تصرف گروه‌های تروریستی قرار گرفته‌اند. بسیاری از مدارس و خانه های مردم در برخی از مناطق تحت کنترل گروه های تروریستی تبدیل به ویرانه شده اند. مردمی که توانستند از چنگال گروه های تروریستی فرار کنند و خود را به مناطق امن تر برسانند با مشکل آموزش برای فرزندان خود مواجه شدند. حتی مدارس و مراکز اموزشی در مناطق دیگر به یک پناهنگاه برای مردم تبدیل شده است. برخی مردم نیز که در آن منطقه گرفتار شده اند مجبور شدند که خودشان و فرزندانشان در مدارس آموزشی گروه های تروریستی درس بخوانند. 

در آمار بدست آمده گفته شده که در آغاز سال 2014 میلادی حدود سه میلیون کودک  از درس خواندن و آموزش محروم مانده‌اند. علاوه بر این تعداد زیادی از جوانان سوری به دلیل جنگ و اوضاع امنیتی نتوانستند به دانشگاه بروند، در طول سال‌‌های گذشته تعداد دانشجویان سوریه بسیار اندک شده است. این جریان به معنی این است که سوریه قطعاً شاهد یک نسل از بی سوادان خواهد بود، که امکان ادغام با نسل جدید را نخواهند داشت و آن‌ها در فرایند توسعه به مشکل بزرگی مواجه خواهند شد. 

عامل دوم: آواره‌ها و پناهندگان 

نیمی از مردم سوریه مجبور شدند که خانه‌های خود را ترک کنند و برخی نیز به کشورهای دیگر پناهنده شوند. تعداد پناهندگان سوری در حال حاضر به چهار میلیون نفر رسیده است. این تعدادی فقط آمار کسانی است که در لیست کمیساریای عالی سازمان ملل به ثبت رسیده‌اند. بسیاری از مردم خانه و کاشانه خود را در چهار سال اخیر ترک کردند و دیگر چیزی برای بازگشت ندارد. بسیاری از آن‌ها هم کار خود را از دست داند و به مدد کمک‌های که به آن‌ها ارسال می‌شود زنده هستند. 

برای آن‌ها آسان نخواهد بود که بار دیگر در بازار کار وارد شوند، آن‌ها نیز زمانی را نیاز دارند تا به حالت عادی زندگی گذشته شان باز گردند. در حال حاضر تعداد پناهندگان که در سال‌‌های اخیر به سمت کشورهای اروپایی مهاجرت کردند و کشور خود را ترک کردند مورد توجه قرار  نگرفته و حتی بازگشت آن‌ها به کشور خودشان بعد از اتمام جنگ مورد اهمیت واقع نشده است. چون پناهندگان رفته‌رفته با فرهنگ‌های دیگر آشنا شده‌اند و فرهنگ غربی بر آن‌ها غالب گردیده است. آن‌ها دیگر درصدد ساختن آینده خود به دور از کشور خود هستند.

عامل سوم: ویرانی
اطلاعات دقیق از ویرانگی حاصل شده از جنگ سوریه در دست نیست. ولی حدود یک میلیون و 200 هزار خانه ویرانه تخمین زده شده است. با ادامه جنگ خانه‌های زیادی روزانه در حال ویران شدن هستند. حتی بسیاری از محله‌هایی که در گذشته شلوغ بودند الآن با خاک یکسان شده‌اند. بعد از اتمام جنگ بازسازی این تعداد از خانه‌ها حد اقل نیازمند 60 میلیارد دلار است. 

این هزینه بویژه با وجود نیازهای اساسی تر خیلی سخت و زیاد خواهد بود. بسیاری از مدرسه ها، بیمارستان‌ها و همچنین جاده ها، پل ها و شبکه های فاضلاب و شبکه های آب و برق تخریب شده است. بسیاری از اماکن شهری و تاریخی این کشور نیز خسارت چشمگیری وارد شده است.

عامل چهارم: نسل جنگجویان 

فعالیت نظامی تنها راه کار کردن برای جوانان محسوب می‌شود. تعداد نیروها در کل گروه‌های سوری مشخص نیست. اما تعداد آن‌ها میان 100 هزار نفر تخمین زده شده است. با فعالیت در این گروه‌ها بعد از اتمام جنگ این جوانان دیگر نمی‌توانند به زندگی معمولی خود بازگردند. در ضمن این جوانان، بسیاری از خشونت‌ها را یا انجام دادن یا مشاهده کردن و از نظر روانشناسی این حالت ممکن است در زندگی عادی منبع خشونت باشد. 

عامل پنجم: افراد معلول

هیچ آمار ثابتی از تعداد زخمی ها و معلول‌های جنگ سوریه در دست نیست. طبق آمار بدست‌ آمده از جنگ سوریه، در مناطق جنگی 5 الی 10 درصد افراد دچار معلولیت و جراحت شده‌اند. در نتیجه نبودن کار و در آمد و با توجه به اوضاع جنگی و عدم دسترسی به دارو، بیماران و معلولان از شرایط دشوار اقتصادی رنج می‌برند. علاوه بر اینکه آن‌ها از کار و درس خواندن باز می‌مانند و خود این موضوع می‌تواند هزینه زیادی را برای دولت داشته باشد. 

آینده سوریه: 

چه دولت بشار و چه هر دولتی که مردم سوریه به آن رای دهند، تحت یک بار و هزینه بزرگ قرار خواهد گرفت. در عملیات عمرانی و بازسازی دچار سختی های زیادی خواهد شد، همچنین به موازات درگیری‌های سیاسی و اجتماعی دولت باید به فکر مردم آسیب‌دیده چه از نظر مادی و جانی باشد و بتوانند کسانی که از سوریه مهاجرت کردند به کشور باز گرداند. بعد از رسیدگی به مردم و فراهم کردن غذا، دارو و کمک‌های معیشتی پا به مرحله سخت و ساز بگذارد و ساختار اقتصادی خود را ثابت کند. همچنین باید برای جوانان فرصت‌های شغل ایجاد کند و کسانی را که از درس و آموزش بازماندند را به مدرسه ها و اموزشگاه ها بفرستد.   

 بعد از تمام شدن جنگ، دولت این کشور نیاز بسیار زیادی به نیروی کار جوان دارد، بیشتر کسانی که از سوریه خارج شده اند را قشر جوان شامل می‌شود که طبق نظرسنجی طی چند سال آینده قصد حضور در سوریه آرام را هم ندارند. در صورت عدم بازگشت  پناهندگان ممکن است که کشور سوریه با مشکل شدید نیروی کار و نیروی جوان مواجه شود. علاوه بر مشکل نیروی کار مشکل دیگری نیز سوریه را تهدید می‌کند؛ آن هم مشکل نفوذ و تهاجم فرهنگی غرب در این کشور است. 

آوارگانی که به اروپا سفر می‌کنند حتی در صورت بازگشت به کشورشان با آداب و رسوم کشور پناهنده شده آشنا شده و بخشی از رفتار و عقاید آنان را به داخل سوریه منتقل کرده؛ این موضوع بعدها می‌تواند مشکلات امنیتی، فرهنگی و حتی اقتصادی برای سوریه رقم بزند. سوریه همچنان در آتش جنگ می سوزد و هر روز، افراد زیادی از ارتش سوریه و مخالفان مسلح و صد البته، غیرنظامیان کشته، مجروح و آواره می شوند. 

منبع:مشرق