تناقضات کشورهای عربی‌ در قبال بحران سوریه

 پادشاه عربستان سعودی درحالی اعزام نیروها به کشورهای خارجی را جرم اعلام کرده است که احتمال بقای دولت بشار اسد و حضور در قدرت بیشتر از احتمالات سقوط وی است...  

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان در مقاله جدید خود در نشریه رأی الیوم نوشت: به نظر می‌رسد بیشتر کشورهای خلیج فارس عقب نشینی از سیاست های خود در قبال سوریه را آغاز کرده‌اند و خود را به صورت تدریجی از دایره درگیری های قدرت در این کشور بین دولت و مخالفان مسلح کنار می‌کشند. بعد از دستوری که ملک عبدالله شاه سعودی در این راستا صادر کرده و اعزام به نیروهای جهانی برای مبارزه در کشورهای خارجی را جرم تلقی کرده و از 5 تا 20 سال زندان برای آن تعیین کرد، این بار نیز دولت کویت است که اتخاذ اقدامی مشابه را در دستور کار قرار داده است، این موضوع را نبیل فضل عضو پارلمان این کشور مطرح کرده است.

نمی دانیم که قطر نیز که از بزرگترین حامیان تسلیحاتی و مالی جهادگران در سوریه بوده و هست، نیز موضعی را اتخاذ خواهد کرد یا نه، همچنین به یاد نداریم که امارات یا عمان نیز اقدامی حتی کمتر از این حد را در دستور کار خود قرار داده‌اند، البته عمان از مجموعه دوستان سوریه خیلی زود خارج شد و دعوت برای حضور در نشست ژنو 2 را نیز نپذیرفت، امارات نیز خود را از بحران سوریه کنار کشیده و تماس‌های محرمانه ای را با دولت سوریه آغاز کرده است، این در حالی است که این کشور همچنان عضو کشورهای موسوم به  دوستان سوریه از حامیان مخالفان مسلح این کشور است.

مشکل این دستورات و پیشنهادات این است که به صورت غافلگیر کننده و آن هم سه سال بعد از بحران سوریه صادر شده است، بحرانی که با مطالبات مسالمت آمیز و مشروع در راستای اصلاحات و تغییرات دموکراتیک آغاز شده، اما در ادامه به درگیری برای کسب قدرت ختم شد و در همین راستا هزاران نفر عناصر مبارز از کشورهای اسلامی و خلیج فارس به این کشور گسیل شدند.

دو عامل وجود دارد که در ارزیابی‌های ما در تغییر مواضع عربستان سعودی، کویت و سایر کشورهای خلیج فارس مهم است:

اول: ایجاد اعتقاد راسخ در میان این کشورها مبنی بر این نکته که بحران سوریه زیاد طول خواهد کشید و دو طرف نخواهند توانست عرصه نبرد را به صورت کامل به نفع خود کنند. این در حالی است که احتمال بقای دولت بشار اسد و استمرار قدرت وی بیشتر از احتمالات سقوط وی است، چرا که وی موفق شده این مدت استقامت کرده و دستاوردهای زیادی را نیز با حمایت روس‌ها و ایرانی‌ها و حزب الله لبنان به دست آورد، از سوی دیگر دولت سوریه توانسته ارتش را متعهد به خود نگه دارد و مانع از فروپاشی و تجزیه آن شود. این در حالی است که در طرف مقابل آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی این کشور از راهکار نظامی برای حل بحران سوریه ترسیده و عقب نشستند، چرا که از خلأ قدرت بعد از سقوط احتمالی دولت بشار اسد و تکرار سناریوی لیبی، افغانستان وعراق در آن می‌ترسیدند.

دوم: نگرانی از بازگشت عناصر مسلح مجاهد به کشورهای اصلی خود و ایجاد انقلاب مسلحانه در این کشورها در راستای مطالبه عدالت و مساوات و توزیع عادلانه ثروت و درخواست برای افزایش مشارکت مردمی در حاکمیت و اجرای قوانین شریعت اسلامی و مبارزه با فساد از دیگر نگرانی های اصلی حاکمیت این کشورهاست. عناصر مبارز در بازگشت به کشورهای خود همچنین ممکن است خواستار ایجاد خلافت‌های اسلامی شبه مستقل شوند که آغازگر عملیات هجومی علیه غرب و رژیم های حاکمیت بر کشورهای عربی نیز خواهد بود.

اوضاع کویت شاید از همسایه سعودی آن متفاوت باشد، چرا که دولت این کشور به صورت رسمی در بحران سوریه دخالت مستقیم نکرده و مواضع قطعی در حمایت از عناصر مسلح در سوریه نگرفته و همواره سعی کرده خود را از دخالت در اوضاع این کشور دور نگه دارد، چرا که ترسیده بحران سوریه در قالب درگیریهای شیعه و سنی به اراضی این کشور کشیده شود، بیش از 35 درصد کویتی ها شیعه هستند، البته برخی آمارها نسبت های بسیار بیشتر مطرح می‌کنند، این در حالی است که این طایفه سیاستمدار، فعال و هماهنگ هستند.

اگر گروه های سنی کویت اموالی را برای حمایت از عناصر مسلح در سوریه برای ارتش آزاد یا سایر گروه‌های اسلامگرا به سوریه می فرستاد، درگیری های شیعه و سنی در این کشور ایجاد می شد، البته برخی رسانه ها سعی کردند نقش تحریک‌آمیز در اعزام جوانان کویتی برای مبارزه علیه دولت سوریه ایفا کنند. مشخص است که کشورهای خلیج فارس از شهروندان خود که در سوریه می‌جنگند، دست برداشته‌اند و آنها را طرد شده و مجرم می‌دانند، این در حالی است که پیشتر و درآغاز بحران سوریه آنها را قهرمان قلمداد می کردند. پیام های کنونی این دولتها برای عناصر جهادی مشخص است: ما شما را زنده نمی خواهیم، جهاد خود را تا زمان مرگ ادامه دهید یا اینکه در صورت تمام شدن مبارزه در این جبهه به جبهه‌های دیگر بروید، اما اگر خواستید به کشور خودتان بازگردید، بدانید که با دسته گل از شما استقبال نخواهد شد و بلافاصله از فرودگاه روانه زندان یا بازداشتگاه ها می‌شوید تا بقیه عمر خود را در زندان بگذرانید.

این جوانان تنها قربانی فتاوای تحریک آمیزی نشدند که در طول سه سال گذشته در مساجد و گفتگوهای عمومی وتلویزیونی از سوی شیوخ افراطی مطرح می شد، همین شیوخ بعد از صدور دستور پادشاهی از اقدامات خود دست کشید و حتی از آن تبری جستند. این جوانان همچنین قربانی دولت‌های خود نیز شدند، چرا که با حسن نیت یا سوء نیت زمینه گمراه شدن آنها را فراهم کرد.

برخی از دولت های خلیج فارس در تناقضات سختی گرفتار آمده اند که نمی‌توانند آن را توجیه کنند، این در حالی است که همچنان میلیاردها دلار برای عناصر مسلح در سوریه ارسال می شود و سلاح های کشنده و مدرن برای آنها فرستاده می‌شود و در عین حال این کشورها نمی‌خواهند جوانان خود را در این مبارزه شرکت داده و بدون هیچ دلیل یا توجیهی آن را رد می کنند، این در حالی است ک اگر این جهاد مشروع و برای هر مسلمانی واجب باشد، دیگر تابعیت یا شهروندان یک کشور را از دیگران تمییز نمی‌دهد و اگر غیر مشروع باشد، باید همه بدون استثناء از این اقدام منع شوند. این تبعیض ها صاحبان این پروژه ها را محکوم کرده و شبهه نژاد پرستی برای آنها ایجاد کرده است.

دولت های خلیجی در حالی به حمایت از شهروندان خود و اکرام آنها متعهد شده و شرکت کنندگان در جنگ سوریه را مجرم شمرده‌اند که پیشتر از طریق ابزارهای رسانه‌ای خود و مواضع سیاسی علنی شان آنها را به جهاد در این راه تشویق می کردند. بیش از ده هزار مبارز از عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس در سوریه در حال جنگ هستند، در این حالت برای زندانی کردن آنها، عربستان نیازمند احداث بازداشت‌گاه های جدید است که این تعداد بالا را در خود جای دهد. این هزینه ها بر فعالیت ها در راستای تاسیس بیمارستان ها و مدارس و دانشگاه‌ها و شبکه‌های آب و فاضلاب و تاسیسات آب و برق فشار وارد خواهد کرد.

البته این دولت‌ها اگر از بازگشت عناصر مسلح به کشورهای خود می ترسند و آنها را زندانی می‌کنند، باید بیشتر نگران باشند؛ چرا که زندانی کردن آنها بعد از خالی کردن پشتشان در میدان مبارزه در سوریه و تعامل با آنها به عنوان مجرم و جنایتکار، نفرت آنها را بیشتر می کند، چرا که پیشتر با آنها مانند مجاهدان و شهدا رفتار می‌کردند.

منبع : تسنیم