بررسی انقلاب بحرین با توجه به سه شاخص بیداری اسلامی

 سه شاخص بیداری اسلامی یعنی اسلامی بودن، ضدیت با آمریکا و صهیونیست، حرکت مردمی در کلام رهبر فرزانه انقلاب، با تحولات سیاسی بحرین مطابقت کامل دارد و این موضوع نشان دهنده اشراف کامل ایشان بر تحولات منطقه است...  

به گزارش خبرگزاری مقاومت اسلامی، بیداری رخ داده در جهان اسلام از جمله امور و حوادثی است که ظهور و بروز آن چندان دور از انتظار نبود. به خصوص با توجه به اینکه در تعالیم اسلامی پیروزی حق بر باطل حتمی است. این بیداری یکی از نتایج و دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران می باشد. در طول 35 سال از شکل گیری انقلاب اسلامی، بسیاری از تحولات جهانی متاثر از این انقلاب بوده است.

شروع انتفاضه در فلسطین، شکل گیری حزب الله لبنان و به وجود آمدن گروههای مقاومت، همگی به طور مستقیم یا غیر مستقیم متاثر از انقلاب اسلامی بوده اند. اما تحولاتی که در دو سال اخیر در منطقه روی داده و کشورهای عربی را متحول کرده است، از اهمیت دو چندانی برخوردار است.

بیداری اسلامی در کشورهای مصر، تونس، لیبی، یمن و بحرین متاثر از سه دستاورد مهم انقلاب اسلامی، یعنی ضدیت با استعمار، حرکت در مسیر اسلامی کردن حکومت و جامعه و مبارزه با استبداد بوده است. این کشورها با الهام گرفتن از این دستاوردها، در مسیر انقلاب خود حرکت کردند.

در این میان انقلاب بحرین با توجه به شرایط خاصی که دارد، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است. ملت بحرین از حقوق اولیه خود محروم می باشند و خواهان انقلاب جهت به دست آوردن حقوق از دست رفته خود و بر پا کردن جامعه مطلوب خود می باشند. رهبر فرزانه انقلاب (حفظه الله) سه شاخص عمده را در بیداری اسلامی مطرح و مورد توجه قرار داده اند. در این نوشتار تلاش شده است که این سه شاخص را که از متن انقلاب اسلامی گرفته شده است، با شرایط بحرین بررسی نماییم.

شاخص های بیداری اسلامی در دیدگاه مقام معظم رهبری( مدظله العالی )

مقام معظم رهبری در سخنانی شرایط منطقه را این گونه توصیف می فرمایند: « حوادثی که اخیراً در منطقه اتفاق افتاده است، حوادث بسیار مهمی است. یک تحول بنیانی دارد در این منطقه اسلامی و عربی شکل می گیرد. این نشانه بیداری امت اسلام است. همین چیزی که ده ها سال است شعار آن در جمهوری اسلامی داده می شود، امروز در متن زندگی این کشورها دارد خود را نشان می دهد» 1

ایشان در میان کشورهای انقلابی عربی، وضعیت بحرین را اینگونه توصیف می نمایند: « در بین این ملتها، ملت بحرین از همه مظلوم ترند، چون متاسفانه مورد سکوت و بایکوت همه رسانه های دنیا قرار دارند. در هیچ منطق انسانی و جهانی، درخواست آنها مردود نیست، بلکه درخواست به حقی است » 2

سپس ایشان ویژگی های اصلی حرکت مردمی در تحولات مربوط به بیداری اسلامی را اینگونه مطرح می کنند: « ‌شاخص عمده در حرکت مردمی این کشورها سه چیز است: یکی اسلامی بودن، یکی ضد آمریکا

 

” مقام معظم رهبری در میان کشورهای انقلابی عربی، وضعیت بحرین را اینگونه توصیف می نمایند: « در بین این ملتها، ملت بحرین از همه مظلوم ترند، چون متاسفانه مورد سکوت و بایکوت همه رسانه های دنیا قرار دارند. در هیچ منطق انسانی و جهانی، درخواست آنها مردود نیست، بلکه درخواست به حقی است .» “

 

و صهیونیست بودن و یکی مردمی بودن ». 3
مقام معظم رهبری در میان کشورهای انقلابی عربی، وضعیت بحرین را اینگونه توصیف می نمایند: « در بین این ملتها، ملت بحرین از همه مظلوم ترند، چون متاسفانه مورد سکوت و بایکوت همه رسانه های دنیا قرار دارند. در هیچ منطق انسانی و جهانی، درخواست آنها مردود نیست، بلکه درخواست به حقی است .»

با توجه به این سه شاخص، می توان به ماهیت انقلاب بحرین دست یافت. از این رو بررسی این سه شاخص با وضعیت بحرین ضروری است. هر سه شاخص در انقلاب بحرین دیده می شود که در ذیل مورد بررسی قرار می گیرد.

1- شاخص « اسلامی بودن »

ترکیب جمعیتی و مذهبی بحرین، یکی از عوامل تاثیر گذار بر تحولات داخلی این کشور است. حدود 70 تا 75 درصد مسلمانان بحرین را شیعیان و تنها 30 درصد آنان را اهل سنت تشکیل می دهند. با این وجود حکومت در دست خاندان آل خلیفه می باشد که از جمعیت سنی مذهب می باشند. گسترش مراکز فساد خاندان حاکم بر بحرین برای تضمین تداوم حاکمیت خود با کمک غربی ها، به تغییر ارزش های اسلامی مبادرت ورزیدند.

بسیاری از مراکز فساد در بحرین وجود دارد که افرادی زیادی از کشورهای حوزه خلیج فارس برای خوشگذرانی در ایام تعطیل به این کشور می آیند. و عدم اجرای قوانین اسلامی در جامعه، منجر به نارضایتی اکثریت جامعه بحرین شده است. شکل گیری حکومت اسلامی یکی از اهداف انقلابیون در این کشور می باشد که در شعارهای انقلابیون نیز دیده می شود. بررسی برنامه ها و رویکردهای احزاب سیاسی و مبارز بحرین، موید این مطلب است.

جمعیت وفاق اسلامی، جمعیتی سیاسی- اسلامی بحرینی است که در سال 2001 تاسیس شد، از جمله بزرگترین گروه‌های معارض بحرینی است. دیدگاه حاکم بر این جمعیت این است که برای ساخت کشوری پیشرفته باید به حاکمیت مردم در تمام موسسات حکومتی روی آورد و از این حیث شعار « آزادی و عدالت و برابری را بر اساس اصول و مبادی اسلامی » سرمی‌دهد. این جمعیت بزرگترین جریان معارض بحرین به شمار می‌آید.

جنبش « احرار » یکی دیگر از جبهه های اسلامی در بحرین است. این جبهه از مهمترین جنبش های شکل گرفته در چند دهه گذشته در این کشور بوده است که در سال 1956 تشکیل شد و در دهه 60 قیام کارگری علیه رژیم بحرین و « جنبش معروف » را پدید آورد و از سال 1981 به اقدامات نظامی ضد دولتی متوسل شد.

اعضای این جنبش را مسلمانان شیعی و سنی تشکیل می‌دهند و بر اساس ایدئولوژی اسلامی و شعار « نه غربی نه شرقی » و با تکیه بر استراتژی بسیج افکار عمومی و پرهیز از هرگونه‏ سازش، خواهان برقراری حکومت اسلامی در بحرین هستند. « حسین الشهابی » در حال حاضر یکی از رهبران برجسته این جنبش به شمار می‌آید. جنبش احرار در اعتراضات اخیر بحرین حضور فعالی داشته و درکنار جریان‌های معارض دیگری چون « الوفاق »، خواستار انحلال دولت، پارلمان و سرنگونی رژیم آل خلیفه است.4



مردم بحرین همگام با احزاب و گروههای سیاسی، خواهان شکل گیری حکومت اسلامی و اجرا شدن احکام الهی در جامعه خود می باشند. در همین راستاست که رهبر فرزانه انقلاب حرکت مردم منطقه را یک حرکت اسلامی می داند و می فرمایند: « آنچه به طور قاطع عرض می کنم، این است که به توفیق پروردگار یک حرکت جدیدی در این منطقه

 

” نگاهی به حکومت بحرین موید این مطلب است که این حکومت، از هیچ گونه سازگار مردمی برخودار نیست. موروثی بودن حکومت آل خلیفه، مانعی بزرگ بر سر راه مشارکت حقیقی مردم در امور سیاسی است. از سوی دیگر اختیارات گسترده پادشاه بحرین، راه را برای اعمال دیکتاتوری و شخصی کردن حکومت هموار کرده است. “

 

آغاز شده است. این حرکت، حرکت ملتهاست، حرکت امت اسلامی است، حرکت با شعار اسلامی است، حرکت به سمت اهداف اسلامی است ».
نگاهی به حکومت بحرین موید این مطلب است که این حکومت، از هیچ گونه سازگار مردمی برخودار نیست. موروثی بودن حکومت آل خلیفه، مانعی بزرگ بر سر راه مشارکت حقیقی مردم در امور سیاسی است. از سوی دیگر اختیارات گسترده پادشاه بحرین، راه را برای اعمال دیکتاتوری و شخصی کردن حکومت هموار کرده است.



2- شاخص « ضدیت با آمریکا و صهیونیست »

این موضوع را باید تحت عنوان وابستگی رژیم آل خلیفه به آمریکا بررسی نمود. بحرین یکی از هم پیمانان آمریکا در خارج از ناتو به حساب می آید و با حمایت همه جانبه ایالات متحده بر اکثریت جامعه شیعه حکومت می کند. بحرین به لحاظ سیاسی برای آمریکا یک سکوی پرتاب را بازی می کند. اعتراف سخنگوی کاخ سفید مبنی بر این که‏ « اگر کمک‌های دولت بحرین نبود، به هیچ وجه قادر به مقاومت و ماندن در خلیج‏فارس نبودیم » مؤید این مطلب است.

یکی از جنبه های وابستگی دولت بحرین به آمریکا در عرصه های نظامی و دفاعی است. پایگاه پنجم دریایی آمریکا در بحرین است و این پایگاه از حیث نیرو و امکانات یکی از بزرگترین پایگاه های آمریکا به حساب می آید. حضور نظامی آمریکا در بحرین، حضوری ریشه دار است. در سال 2008، مراسم شصتمین سالگرد حضور نظامی آمریکا در این جزیره کوچک برگزار شد.

در حال حاضر آمریکا از این پایگاه علاوه بر عملیات افغانستان و عراق، کنترل نظامی خلیج فارس و رفت و آمد کشتی ها استفاده می نماید. دو کشور در سال 2001 توافقنامه‌ای ده ساله را برای دفاع مشترک به امضا رساندند. روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز فاش کرده است که آمریکا و بحرین به صورت محرمانه ‌توافقنامه امنیتی و دفاعی مشترک میان خود را به مدت 5 سال دیگر و تا سال 2016 تمدید کردند.

وقتی ما به لیست منافع آمریکا در بحرین نگاه می کنیم این منافع فقط محدود به وجود این پایگاه نظامی و قراردادهای دفاعی در خلیج فارس نمی شود. بحرین یک پایگاه دریایی مکمل برای قطر است که در میانه خلیج فارس قرار گرفته و بر ایران نیز مشرف است.

حضور در این کشور امکان دسترسی سریع به آبهای خلیج فارس و خطوط کشتیرانی را فراهم کرده و علاوه بر آن صادرات نفت از عراق، کویت، عربستان سعودی، عمان و … را نیز می توان کنترل کرد. علاوه بر این موارد، بحرین یکی از مهمترین بازارهای کالاهای آمریکایی در خلیج فارس است.

به طوری که صادرات امریکا به بحرین در سال 2011 به 668 میلیون دلار رسید که این رقم با توجه به جمعیت اندک بحرین، رقمی قابل توجه محسوب می شود. هر چند بحرین ارتشی کوچک متشکل از 13 هزار نظامی دارد اما با این حال سالانه بیش از 20 میلیارد دلار از درآمد خود را صرف خرید تجهیزات نظامی آمریکا می کند.7

از همین منظر، مقام معظم رهبری حفظ بحرین را برای غرب مهم می دانند و از نظر ایشان نادیده گرفته شدن تحولات بحرین از سوی مراکز غربی، در همین جهت است. ایشان می فرمایند:« آمریکایی ها خوشحال اند که بتوانند به وسیله بوقهای تبلیغاتی خودشان در منطقه، مسئله بحرین را به عنوان یک مسئله اختلاف بین شیعه و سنی جا بزنند. هم کمکهائی که ممکن است به این مردم مظلوم بشود جلویش را بگیرند، هم ماهیت قضایا را عوض کنند و سرایت

 

” بحرین یک پایگاه دریایی مکمل برای قطر است که در میانه خلیج فارس قرار گرفته و بر ایران نیز مشرف است. حضور در این کشور امکان دسترسی سریع به آبهای خلیج فارس و خطوط کشتیرانی را فراهم کرده و علاوه بر آن صادارت نفت از عراق، کویت، عربستان سعودی، عمان و … را نیز می توان کنترل کرد. “

 

بدهند.» 8

یکی دیگر از مواردی که منجر به نارضایتی مردم گردیده، روابط رژیم آل خلیفه با اسراییل است. مصداق این قضیه را می توان در روابط حسنه رژیم صهیونیستی با حکومت آل خلیفه مشاهده نمود. روزنامه « هارتص » وجود روابط محرمانه در سطح عالی، بین منانه و تل آویو، در طول چند سال اخیر را مورد توجه قرار داده و یادآور شده است که مقامات عالی رتبه دو طرف بارها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در اروپا با یکدیگر ملاقات کرده اند. علاوه بر این، رژیم صهیونیستی و بحرین در سال 2006 توافق نامه تجارت آزاد امضا نمودند.

در قضیه یورش مردم مصر به سفارت اسراییل در قاهره، شیخ خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین، از رژیم صهیونیستی دفاع کرد و از اقدام جوانان مصری در تصرف سفارت این رژیم به شدت انتقاد کرد. این امور منجر به نارضایتی مردم از حضور غربی ها و اسراییلی ها در کشور خود شده است. مردم بحرین خواهان حکومتی مستقل و بدون وابسته به آمریکا و اسراییل هستند .

3- شاخص « حرکت مردمی »

شاخص حرکت مردمی از جمله زیربنای های انقلاب های رخ داده در منطقه می باشد. این مسئله را می توان در بیانات رهبر فرزانه انقلاب مشاهده نمود. ایشان می فرمایند: « مردمی بودن این انقلاب ها مهمترین عنصر در تشکیل هویت آنهاست ».
بحرین یک پایگاه دریایی مکمل برای قطر است که در میانه خلیج فارس قرار گرفته و بر ایران نیز مشرف است. حضور در این کشور امکان دسترسی سریع به آبهای خلیج فارس و خطوط کشتیرانی را فراهم کرده و علاوه بر آن صادارت نفت از عراق، کویت، عربستان سعودی، عمان و … را نیز می توان کنترل کرد.



حکومت های غیردموکراتیک منطقه، مانع از حضور مردم در عرصه سیاسی می شوند. بخشی از خواسته های مردم در این کشور ها مبتنی بر مشارکت و حضور در عرصه سیاسی است. این خواسته از حقوق اولیه مردم محسوب می شود.

مقام معظم رهبری( مدظله العالی ) در این زمینه می فرمایند: « مردم بحرین از حقوق اولیه یک شهروند در کشور خود، در خاک خود، در سرزمین خود، محروم است. حق خود را مطالبه می کنند، حق رای دادن خود را مطالبه می کنند، می گوید بتوانم رای بدهم، بتوانم در تشکیل دولت و حکومت نقش ایفا کنم، این که جرم نیست، این یک حق مشروع است ». 10

ایشان حرکت مردم بحرین را حرکتی ضد استبدادی می دانند و می فرمایند: « مسئله را مسئله شیعه و سنی نکنید، این بزرگترین خدمت به دشمنان امت اسلامی است که حرکت عمومیِ ضد استبدادی یک ملت را حمل می کنند به دعوای شیعه وسنی، دعوای شیعه و سنی وجود ندارد ». 11

برای سنجش این نکته که چرا خواسته طبقات، اقشار و حرکت عمومی در بحرین شکل گیری حکومت مردمی است، باید به بررسی مولفه های حکومت آل خلیفه پرداخت. که این موضوع نیازمند به آن است تا نگاهی اجمالی به تاریخچه این کشور داشته باشیم.

کشور بحرین تا سال 1970 مصادف با 1348هـ.ش، استان چهاردهم ایران به شمار می آمد. تا اینکه به سبب توطئه ی انگلستان، و با صدور قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر استقلال بحرین، این کشور از ایران جدا شد و از آن پس 16 دسامبر 1970 به عنوان « روز ملی بحرین » شناخته شد. در آن هنگام شیخ عیسی بن سلمان آل خلیفه بر مسند حکومت قرار داشت. درسال 1973، به فرمان امیر بحرین، قانون

 

” انقلاب بحرین را از دو حیث می توان حرکتی مردمی دانست، نخست اهداف انقلابیون که خواهان حکومتی اسلامی- مردمی و مبارزه با هرگونه استبداد هستند. و دوم حضور گسترده و مداوم مردم در ساقط کردن حکومت آل خلیفه است. “

 

اساسی این کشور در 109 ماده به تصویب رسید.

طبق قانون اساسی، حکومت و ریاست کشور در خانواده آل خلیفه از قبیله بنی عتبه، که از عربستان به کویت و سپس به بحرین آمده بودند، موروثی است و فرزند بزرگ امیر به عنوان جانشین وی تعیین می‌شود. شیخ بحرین، حاکم مطلق است و بالاترین مرجع قانونی است و اوامر او در حکم قانون است. اعضای کابینه‌ی نخست‌وزیر به وسیله‌ی او انتخاب می‌شوند. امیر حق نصب و عزل هر مقام مملکتی را دارد و در مقابلِ هیچ دستگاهی پاسخگو نیست. شیخ بحرین بر اساس قانون اساسی حق انحلال مجلس را نیز دارد.

اولین مجلس این کشور درسال 1973 با 30 نماینده انتخابی شروع به کار کرده بود، اما درسال 1975 با فشارهای انگلستان به بهانه اخلال در امور کشور منحل شد. به جای آن درسال 1993، شورای مشورتی جدیدی تشکیل یافت.
انقلاب بحرین را از دو حیث می توان حرکتی مردمی دانست، نخست اهداف انقلابیون که خواهان حکومتی اسلامی- مردمی و مبارزه با هرگونه استبداد هستند. و دوم حضور گسترده و مداوم مردم در ساقط کردن حکومت آل خلیفه است.

به دنبال درگذشت شیخ عیسی بن سلمان آل خلیفه، پسر ارشد وی به نام شیخ حمد بن عیسی که ولیعهد او بود، امیر این کشور شد. درسال 1999 میلادی به فرمان او مجلس شورا مجدداً افتتاح گردید و عنوان‌های جدید « پادشاهی بحرین » به جای « دولت بحرین » و « پادشاه » به جای « امیر » جایگزین شد.12

نگاهی به حکومت بحرین موید این مطلب است که این حکومت، از هیچ گونه سازگار مردمی برخودار نیست. این حکومت مردم خود را ازحقوق اولیه سیاسی محروم کرده است. نکته ای که در این جا حایز اهمیت است، موروثی بودن حکومت آل خلیفه است. این امر مانعی بزرگ بر سر راه مشارکت حقیقی مردم در امور سیاسی است.

از سوی دیگر اختیارات گسترده پادشاه بحرین، راه را برای اعمال دیکتاتوری و شخصی کردن حکومت هموار کرده است.آل خلیفه همه استراتژی خود را بر محور دور نگه داشتن اکثریت مردم از مراکز قدرت طراحی کرده است. لذا مشاهده می شود که تمامی وزاتخانه‌های کلیدی و مراکز امنیتی، انتظامی و نظامی در اختیار خاندان آل خلیفه و عوامل آنهاست.

در حقیقت این سیاست، شیعیان را که اکثریت جامعه هستند مورد هدف قرار داده و آنها را از مراکز تصمیم گیری مهم و حساس دور نگه می‌دارد. این مساله نارضایتی سیاسی را دامن زده و به چالش سیاسی بزرگی در جامعه بحرین تبدیل شده است. انقلاب بحرین را از دو حیث می توان حرکتی مردمی دانست، نخست اهداف انقلابیون که خواهان حکومتی اسلامی- مردمی و مبارزه با هرگونه استبداد هستند.

و دوم حضور گسترده و مداوم مردم در ساقط کردن حکومت آل خلیفه است. مردمی بودن قیام مردم بحرین از این حضور فراتر رفته، به گونه‌ای که هدایت مسیر انقلاب نیز از دست احزاب و گروه‌های سیاسی سابقه دار بحرین خارج شده و جوانان به صورت خودجوش به مقابله با حکومت می پردازند. که از این حیث به حرکت انقلاب اسلامی شباهت دارد.همان طور که مشاهده شد، سه شاخص بیداری اسلامی یعنی در کلام رهبر فرزانه انقلاب، با تحولات سیاسی بحرین مطابقت کامل دارد و این موضوع نشان دهنده اشراف کامل ایشان بر تحولات منطقه است.

منبع : خبرگزاری مقاومت اسلامی