ائتلاف چهارجانبه؛ واکنش عراقی‌ها و موعد اجرایی شدن

کی از موضوعات و بحث های داغ عراق در این روزها موضوع تشکیل ائتلاف چهار جانبه با حضور ایران، روسیه، عراق و سوریه است که واکنش هایی میان محافل عراقی به دنبال داشته است...

    

    

    

سوریه و عراق طی ماه ها و روز های اخیر شاهد تحولات جدیدی بوده است، این رخدادها از آن جهت جدید و نو محسوب می شود که تاثیرات به سزایی در صحنه تحولات داشته است.

در سوریه پس از آنکه ترکیه به اصطلاح ترک تازی می کرد و کمک های آن سبب شد تا تروریست ها برخی مناطق به ویژه در ادلب را به اشغال خود درآورند به ناگاه روس ها با قدرت وارد معادلات شدند و ابتدا اخباری از انتقال تجهیزات در رسانه ها مخابره شد.آمریکایی ها برای مقابله با اقدامات روسیه ابتدا به برخی از کشورهای اروپای شرقی فشار وارد کردند تا مرزهای هوایی خود را به سوی روس ها ببندند تا آنها نتوانند به سوریه بروند.اما روس ها وارد عمل شدند تا علاوه بر احداث پایگاه هوایی در لاذقیه در عرصه اطلاعاتی و عملیاتی نیز نیز مشارکت داشته باشند.روس ها اعلام کردند که در مبارزه با تروریسم مشارکت می کنند.

این محدود به سوریه نشد و ابتدا رسانه ها از تشکیل ائتلاف چهارجانبه اطلاعاتی میان روسیه، عراق، سوریه و ایران خبر دادند که برخی مسئولان روس آن را رد کردند اما چندی بعد مسئولان عملیات مشترک عراق این مرکز را تایید کردند.

رسانه ها در جزییات این مرکز اعلام کردند که وظایف اساسی مرکز شامل جمع آوری، بررسی و تحلیل اطلاعات از اوضاع منطقه خاورمیانه در راستای مبارزه با داعش است.این اطلاعات به دست اندرکاران داده و آنها آن را به ستاد‌های نیروهای مسلح کشورهای شرکت کننده می‌دهند.

اداره این مرکز به تناوب میان افسران روسی، سوری، عراقی و ایرانی خواهد بود و هر طرفی سه ماه اداره این مرکز را برعهده دارد.در سه ماه اول عراقی ها این مرکز را اداره خواهند کرد و این بر اساس توافق به عمل آمده میان چهار کشور است. احداث این مرکز اطلاعاتی گامی مهم در بسیج تلاش‌ها علیه تروریسم بین المللی که در راس آنها داعش قرار دارد محسوب می‌شود. فعالیت این مرکز شرایط تشکیل کمیته هماهنگ کننده که اساس آن تضمین طرح های عملیاتی مشترک روسی، ایرانی، سوری و عراقی در جنگ علیه داعش است، را فراهم خواهد آورد.

موضع روس‌ها

لیونید ایواشوف مدیر سابق بخش همکاری نظامی بین المللی در وزارت دفاع روسیه اعلام کرد: تصمیم احداث مرکز اطلاعاتی در بغداد در نتیجه توافقاتی که میان کشورهای مذکور از مدت ها قبل حاصل شده بود، رخ داده است.

وی افزود: طرح‌هایی برای هماهنگی معین در اجرای عملیات نظامی وجود داشت و به ویژه میان سوریه، روسیه و ایران اما هم اکنون توزیع وطایف صورت می‌گیرد موضوعی که اجازه ایجاد مرکز طراحی عملیات را می‌دهد.

این کارشناس نظامی روسی تصریح کرد: نقش روسیه و ایران به توصیه هایی به کشورهای سوریه و عراق که در حال جنگ علیه تروریسم هستند خواهد بود. مشارکت روسیه در این مرکز ناقض هیچ معاهده بین المللی نیست.

وی افزود: نباید به مواضع آمریکایی ها زیاد بها بدهیم زیرا حق دفاع فردی و جمعی مطابق منشور ملل متحد مجاز است و همه می دانند که آمریکایی ها پشت پرده حوادث علیه سوریه و عراق هستند و بعید است که به هیچ عنوان در فعالیت مرکز مشارکت داشته باشند.

فرانتس کلینستیویچ معاون رئیس حزب روسیه یکپارچه و عضو کمیسیون دفاعی دومای روسیه گفت: این تصمیم بسیار مثبت است به ویژه که همکاری در سطح اطلاعاتی و واحدهای ویژه و برخورد با مشکلات خواهد بود.

وی افزود: این کاری بزرگ است زیرا این واحدها امکان دریافت اطلاعات و تبادل آن را خواهند یافت و مهمتر از آن به کارگیری آن به شکل مناسب است.

زمان شروع به کار مرکز اطلاعاتی

یک منبع دیپلماتیک نظامی در مسکو اعلام کرده است که مرکز اطلاعاتی میان نظامیان عراق، سوریه، ایران و روسیه کار خود را در اویل اکتبر یا نوامبر آغاز خواهد کرد.

این منبع افزود: تبادل اطلاعات در واقع تبادل داده های استخباراتی است که این چهار کشور از منابع مختلف جمع آوری می کنند و این عامل اعتماد و مسئولیت مهم در مقابله با خطر نفوذ داعش در منطقه است و این ائتلاف طی ماه های اکتبر-نوامبر تاسیس خواهد شد.

واکنش‌های محافل عراقی

تعدادی از نمایندگان پارلمان عراق به این ائتلاف چهارجانبه واکنش نشان داده اند.

جواد البولانی عضو ائتلاف همپیمانی ملی درباره این ائتلاف گفت: ائتلاف چهار جانبه ایران، سوریه، روسیه و عراق اگر به صورت عملی پیاده شود به قدرتی بزرگ تبدیل خواهد شد که دارای فوائد زیادی خواهد بود.

وی افزود: عراق اقدماتی پیش رو دارد که باید اتخاذ کند و جهان امروز در برابر آزمون اخلاقی برای کمک به عراق برای رهایی از داعش و گروه های تروریستی قرار دارد.

البولانی تاکید کرد: ما از دنیا می خواهیم که به عراق برای رهایی از تروریسم کمک کنند.همکاری روسیه و آمریکا اگر طرفین بر مبارزه با داعش جدی باشند بسیار موثر است.داعش به زودی از عراق به سوریه خواهد گریخت.

عبدالباری زیباری نماینده وابسته به اتحادیه میهنی گفت: ائتلاف چهار جانبه به نفع عراق خواهد بود به ویژه که عراق به این قبیل ائتلاف ها به ویژه در بُعد امنیتی نیاز مبرم دارد.تهدید اگر قطع نشود بسیار خطرناک است.

وی افزود: روسیه و دیگر کشورها با گروه های تروریستی مشکل دارند.طرح این ائتلاف در درجه اول برای حفظ منافع این کشورها در منطقه است و  اجرای آن در بیرون کردن داعش از منطقه با هدف حمایت از امنیت ملی این کشورهاست.

حاکم الزامی رئیس کمیسیون دفاع و امنیت عراق گفت: کارشناسان ایرانی و روسی وارد عراق شده اند تا ائتلاف چهارجانبه میان عراق، سوریه، روسیه و ایران شکل عملی به خود بگیرد.

وی افزود: تشکل ائتلاف چهار جانبه با حضور ایران، روسیه، عراق و سوریه پس از آن شکل می گیرد که آمریکایی ها عملا در انجام وظایف در مبارزه با داعش ناکام بودند و ائتلاف بین المللی خیالی بسیار ضعیف عمل کرده است.

الزاملی تاکید کرد: شکل گیری ائتلاف های بین المللی و منطقه ای حق عراق است.روسیه امکانات زیادی به ویژه در زمینه اطلاعاتی دارد.

حزب الله عراق نیز از این ائتلاف چهارگانه استقبال کرد. ابوطالب السعیدی از رهبران بارز آن گفت: ائتلاف چهار جانبه جدید یک سال پس از ائتلاف بین المللی که اصل و پایه آن ضدیت با ملت و گروه های مقاومت اسلامی بود، بنا می شود.

وی افزود: ائتلاف بین المللی شامل کشورهای حامی داعش است و شکست آن اثبات شده است.این ائتلاف عملا کاری انجام نداده است و پس از این ائتلاف ما یکی از شهرهای استراتژیک خود یعنی الرمادی را از دست داده ایم.

جمعه العطوانی نماینده سابق وابسته به ائتلاف دولت قانون نیز گفت: این ائتلاف بسیار فعال تر از ائتلاف قبلی خواهد بود.

وی افزود: ایران خواستار حمایت از حاکمیت عراق و سوریه از دخالت های خارجی است.این ائتلاف پس از شکست ائتلاف بین المللی ضد داعش و عدم دیدگاه واقعی نزد آمریکایی ها در غلبه بر داعش تشکیل شده است.

احمدی الاسدی سخنگوی نیروهای مردمی عراق در این باره گفت: همکاری امنیتی میان روسیه، عراق، ایران و سوریه از طریق تبادل اطلاعات و  کشف تحرکات داعش تحول مثبتی محسوب می شود که به نفع عراق ضد تروریسم است.

وی افزود: روسیه به عنوان بازیگر سیاسی با قدرت وارد عمل شده است و این پس از عدم جدیت ائتلاف بین المللی علیه داعش است.ائتلاف مشکیل از 60 کشور کار خاصی انجام نداده است.

الاسدی تاکید کرد: عراق باید از حمایت روس ها از نیروهای مسلح و نیروهای مردمی نهایت استفاده را ببرد.

اما موفق الربیعی مشاور امنیت ملی سابق عراق خواستار ائتلاف بین المللی و منطقه ای جدید برای مبارزه با داعش متشکل از عراق، روسیه، سوریه و ایران به علاوه حزب الله لبنان شد.

وی افزود: ائتلاف بین المللی کنونی در غلبه بر داعش متردد است و این سبب شده که این گروهک بر برخی مناطق جدید در عراق مانند الرمادی و برخی دیگر از مناطق مسلط شود.

الربیعی تاکید کرد: در حالی که نیروهای امنیتی و مردمی تکریت را بازپس گرفتند، داعش به دنبال بازنگری در قدرت دفاعی خود و شتشوی مغزی ساکنان مناطق تحت اشغال خود است.

وی بیان کرد: به سبب عدم پایبندی آمریکا به تعهدات قانونی و بین المللی خود در قبال عراق در زمینه تسلیحاتی و آموزش نیروهای امنیتی و کندی در تجهیز عراق به جنگنده های اف 16 که عراق پول آنها را داده است شاهد آن هستیم که داعش امروز در توازن میان جنگ و گریز با نیروهای امنیتی قرار دارد از همین رو ائتلاف جدید بسیار جدی تر از قبلی و مکمل آن خواهد بود.

مشاور امنیت ملی سابق عراق تاکید کرد: عراق به وعده ها و توافق های خود عمل کرده است اما ائتلاف قدیم به رهبری آمریکا کاری نمی کند. صبر عراقی ها در قبال عدم پایبندی دیگران در مبارزه با داعش نیز حدی دارد.

اقدامات دولت العبادی برای شکل‌گیری مرکز تبادل اطلاعاتی

اما دولت حیدر العبادی که روی حمایت منطقه ای و بین المللی علیه داعش حساب ویژه‌ای باز کرده است تا بتواند اراضی تحت اشغال داعش را باز پس بگیرد در حاشیه نشست مجمع عمومی طی دیداری که با پوتین داشت اساس همکاری های آینده در برابر داعش و نحوه کمک تسلیحاتی روسیه به عراق را بررسی کرد.

مذکرات العبادی با پوتین درباره خطر تروریست های چچنی که به داعش ملحق شده اند و خطری مشترک برای عراق و روسیه هستند و نیز تقویت روابط امنیتی و اطلاعاتی بود.

این دیدار در واقع تلاشی برای شروع کار مرکز اطلاعاتی بغداد علیه داعش است. دولت عراق مرکزی را اختصاص داده است که در آن تدابیر امنیتی شدیدی برای حفاظت از کارشناسانی که در مرکز اطلاعاتی فعالیت خواهند کرد به عمل می آید.همچنین دولت عراق بودجه خاصی اختصاص داده است.

کارشناسان ایرانی و روسی وارد بغداد شده اند و قرار است کارشناسان سوری نیز برای ملحق شدن به مرکز فرماندهی همکاری امنیتی چهارجانبه طی هفته آینده وارد عراق شوند.

واکنش آمریکایی‌ها

ژنرال استیو وارن سخنگوی فرماندهی عملیات مشترک ارتش آمریکا در عراق گفت: تحرکات جدید به پیچیده تر شدن عملیات نظامی می انجامد.اما به کندی یا توقف فعالیت های هوایی ما علیه داعش منجر نخواهد شد.

وی افزود: نشانه ای از اینکه عراقی ها به دنبال کمک روس ها باشند وجود ندارد و این روس ها هستند که به دنبال رسیدن به عراقی ها که خدمات کافی از اطلاعات مربوط به مراکز داعش را از هواپیماهای شناسایی آمریکایی دریافت می کنند، هستند.

کارشناسان امنیتی چه می‌گویند؟

صفاء الاعسم کارشناس عراقی در این باره می گوید: این ائتلاف گام نخست در آزادی عراق از لوث داعش است.این ائتلافی بزرگ است که باید در شرایط کنونی عملی شود.

وی افزود: ائتلاف چهار جانبه در واقع نتیجه ضعف و کوتاهی ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا علیه داعش است.ائتلاف چهار جانبه اتاق عملیات مشترک برای تبادل اطلاعاتی است که آمریکایی ها از دادن آن به عراقی ها دریغ می کنند.این شرایط سبب ضعف نقش آمریکایی ها و افزایش نقش آفرینی روسیه و ایران در عراق می شود.

الاعسم تاکید کرد: احتمالا نتایج این هماهنگی اطلاعاتی ظرف 60 روز خود را نشان خواهد داد و تاثیر فعالی در مبارزه با داعش خواهد داشت.این مرکز اطلاعاتی امنیتی جدید در واقع اطلاعات دقیق از سلاح و مهمات و انبارهای تسلیحاتی داعش، اتاق عملیات مشترک آنها و مناطقی که در آن حضور دارند می دهد.این اطلاعات سبب می شود که نیروهای عراقی دست برتر در جنگ داشته باشند.

واثق الهاشمی تحلیلگر سیاسی عراقی نیز گفت: عراق دائما به دنبال حمایت مالی و کمک است و تمایل خود را برای توافق با دیگر کشورهای در این زمینه اعلام کرده، اما مخالف دخالت زمینی خارجی هاست.

وی افزود: این ائتلاف در راستای تحرک جدید روس هاست.این همکاری به مفهوم قطع همکاری با ائتلاف بین المللی منجر نمی شود.حیدر العبادی برای اطمینان دهی درباره این ائتلاف به نیویورک رفته است تا ائتلاف آمریکایی-روسی مشابه آنچه میان آنها در سوریه است برقرار شود به ویژه که دیدگاه های طرفین درباره حل سیاسی بحران سوریه به یکدیگر نزدیک است.

احمد الشریفی دیگر کارشناس عراقی گفت: نوعی توافق بین الملی برای تقسیم نقش ها و توزیع مناطق نفوذ وجود دارد.منطقه به شکل با هر نحو دیگر تابع توافقات منطقه ای و بین المللی است.

وی افزود: منطقه تابع توافق های بین المللی و منطقه ای است.این تابع شرایط کنونی است و با پایان جنگ این ائتلاف جمع می شود یا بُعد آن تغییر می کند.ما هم اکنون درگیر نبردی سخت هستیم و به حمایت بین المللی نیاز داریم.

الشریفی اعلام کرد: این قبیل ائتلاف ها مخالف طرف های دیگر را موجب نمی شود و بعید است که جنگ سردی میان طرف های بین المللی به وجود آید زیرا منافع مشترک روابط میان طرفین را رقم می زند.

وظایف مرکز

نصیر نوری محمد مشاور رسانه ای وزیر دفاع و سخنگوی رسمی وزارت دفاع عراق گفت: توافقی که میان عراق، سوریه، روسیه و ایران درباره احداث مرکز اطلاعاتی امنیتی مشترک شده است هدف از آن غلبه بر تروریسم است.

وی افزود: وظیفه اساسی این مرکز  جمع آوری اطلاعات، بررسی و تحلیل آن درباره نحوه مبارزه با داعش در خاورمیانه است.اداره مرکز نوبتی میان افسران عراقی، روسی، ایرانی و سوری خواهد بود که این مدت از سه ماه فراتر نمی رود.

نصیر نوری محمد تاکید کرد: در سه ماه اول عراق عهده دار مرکز خواهد بود و رئیس اتاق استخبارات از سوی عراق خواهد بود و افسران لایق دیگر عراق به رئیس کمک می کنند.موفقیت فعالیت مرکز در آینده نزدیک شرایط را برای تشکیل کمیته هماهنگی بر اساس تضیمن طرح های عملیاتی فراهم می آورد. هدف مرکز ایجاد هماهنگی مشترک میان چهار طرف برای غلبه بر داعش درعراق و سوریه است.

آنچه درباره تشکیل ائتلاف چهار جانبه می توان گفت این است که این ائتلاف در شرایط کنونی گامی بسیار مثبت تلقی می شود زیرا اگر به عملکرد ائتلافی که با هیاهوی بسیار در سال 2014 تشکیل شد بنگریم متوجه می شویم که این ائتلاف یا عملا کار خاصی انجام نداد یا بسیار ضعیف عمل کرد.

آمریکایی ها به طور مداوم مدعی هستند که در عملیات الانبار و نینوا به نیروهای عراقی کمک می کنند اما تنها شاهکار آنها کمک به داعش و ممانعت از تحرکات هوایی عراق و در اختیار گرفتن آسمان عراق است.

موضع آمریکا به این ائتلاف

آمریکا به دنبال اداره کردن داعش است و شواهد به خوبی گواه این مدعاست اینکه ژنرال وارن مدعی است که عراقی ها درخواستی مطرح نکرده اند و این روس ها هستند که خود را به عراقی ها تحمیل کرده اند از نگرانی وی و دیگر مسئولان آمریکایی نشات می گیرد زیرا پیدا شدن رقیب کار را برای آنها سخت می کند کما اینکه این عین اظهار نظر وارن بود که کار دشوار خواهد شد.

در واقع عراق زمانی دست به دامان روس ها شد که آمریکایی ها به وعده های خود برای دادن جنگنده ها عمل نکردند و تعدادی اندک از جنگنده ها را تحویل دادند در حالی که پوشش هوایی در جنگ علیه داعش برای عراقی ها بسیار مهم بود.

نگاه آمریکایی ها بدون شک به این ائتلاف چندان مثبت نخواهد بود و آنها با وجود اظهارات و مواضع خود چندان راغب به آن نیستند. جدای از این ، این ائتلاف را در راستای حضور قوی و مجدد روس ها در خاورمیانه پس از سال های چشم پوشی از منطقه به دلایل ضعف های متعددی که روس ها داشتند تلقی می شود.

علاوه بر آن روس ها به خوبی از خطر تروریست هایی که از قفقاز می آیند آگاه هستند و می دانند که بازگشت آنها چه خطری برای آنها دارد و از همین رو بهترین دفاع را در حمله می دانند پس پای موضوعات امنیت ملی روس ها نیز در میان است.

درباره ایران نیز که مشخص است زیرا عراق از اهمیت زیادی در استراتژی آن برخوردار است.ثبات عراق به ثبات ایران گره خورده است .

درباره سوریه نیز که وضعیت مشخص است اگر داعش در عراق مهار شود تا حدود زیادی عملیات آنها در سوریه نیز کم خواهد شد.گرچه مرکز داعش در الرقه است اما کمک ها و حمایت های زیادی که از نینوا و الانبار عراق به سوریه می رسد نقش زیادی در حفظ این گروهک داشته است.

به هر حال این ائتلاف را باید برای عراقی ها به فال نیک گرفت تا از طریق آن بتوانند داعش را به عقب برانند و ثبات را به کشور خود برگردانند.

منبع:تسنیم