آرایش های سیاسی در انتخابات عراق
اردیبهشت 93 برای همسایگان ایران به ماه انتخابات های سرنوشت ساز تبدیل شده است. در عراق نیز انتخابات پارلمانی آغاز شده است که با توجه به شرایط سیاسی امنیتی عراق امروز، از حساسیت خاصی برخوردار شده است. باید منتظر بود و دید که مردم این کشور مهم منطقه چه سرنوشتی را برای خود رقم خواهند زد...
انتخابات 30 آوریل 2014 عراق، در حالی برگزار می گردد که کمیساریای عالی انتخابات عراق، مجوز مشارکت برای ۳۶ ائتلاف سیاسی صادر کرده است. این ائتلاف ها که در 3جریان اسلام گرا، قومیت گرا و لیبرال قابل دسته بندی هستند، با توافقات رسمی و غیر رسمی متعدد، به دنبال تصاحب کرسی های پارلمان عراق و جایگاه نخست وزیری این کشور می باشند. در ادامه، دیدبان توضیح مختصری در مورد ائتلاف های مهم انتخابات جاری خواهد داد و به ذکر برخی نکاتی در این باره پرداخته خواهد پرداخت.
جریان اسلام گرایان
.jpg)
1-1-خیز دولت قانون برای تمدید قدرت
ائتلاف دولت قانون که از گروه ها و احزاب متعددی تشکیل شده است، در حالی قدم به عرصه رقابت در سومین انتخابات پارلمان عراق می گذارد که در صورت پیروزی، برای سومین بار شانس دارد کاندیدای خود را که به احتمال قوی نوری المالکی(رئیس حزب الدعوه عراق) است، به عنوان نخست وزیر بعدی عراق معرفی نماید. به نظر می رسد این ائتلاف، آمادگی وحدت با دیگر گروه های شیعی را داشته باشد. اما به سبب مخالفت های فراوان اهل تسنن و کردهای عراق با مالکی، اتحاد دولت قانون با گروه های غیرشیعی بعید به نظر می رسد.
1-2- حضور عمار حکیم با نام شهروندی
این ائتلاف که به رهبری سیدعمار حکیم و مجلس اعلای اسلامی عراق تشکیل شده است، در کنار دیگر ائتلاف های اسلام گرا، قدم به عرصه انتخابات گذارده است و یکی از ائتلاف های فعال به شمار می آید. ائتلاف المواطن، نام شهروندان را یدک می کشد و شعار پیروزی شهروندان بر فساد و تروریسم و جلوگیری از تضییع حقوق و ثروت ها را سر می دهد.
برخی از توافق ائتلاف المواطن با جریان ایاد علاوی، جریان صدر و همچنین کردهای عراق خبر می دهند، اما از آن سوی ماجرا، برخی دیگر، انجام هرگونه توافقی را تکذیب نموده اند.
1-3-ائتلاف اصلاح ملی سیاستمدار آرام عراق
ائتلاف اصلاح ملی با هدف اصلاح در امور عراق و به رهبری ابراهیم جعفری، مبارزات انتخاباتی خود را رقم زده است. ورود افرادی همچون جعفری، نخست وزیر دولت موقت عراق به عرصه انتخابات که شخصیتی وحدت گرا دارند و در عمل سیاسی، به رهنمودهای مراجع و علما توجه می نمایند، می تواند زمینه ساز اتفاقات مثبتی در آینده عراق باشد.
1-4-ائتلاف الاحرار
هر چند مقتدی صدر با انحلال کلیه دفاتر و شعب سیاسی جریان صدر، فعالیتهای سیاسی این جریان را تعطیل نمود، اما جریان احرار که منتسب به جریان صدر است، قدم به صحنه رقابت گذارده است. رهبری این ائتلاف به عهده ضیاء نجم عبدالله احمد است و به نظر می رسد این ائتلاف به نخست وزیری نوری المالکی، گرایش بیشتری دارد. با این حال، اخبار ضد و نقیضی از توافق آنها با ائتلاف الوطنیه، المواطن و کردهای عراق به گوش می رسد.
1-5-ائتلاف الوطنیه به رهبری ایاد علاوی
ایاد علاوی که به عنوان یکی از گزینه های مطرح برای نخست وزیری عراق در سال 2010 محسوب می گردید و از تصاحب این منصب ناکام ماند، بار دیگر با ائتلاف الوطنیه در انتخابات آوریل2014 قدم به رقابت انخاباتی گذارده است. برخی به خاطر شیعه و بعثی بودن وی، احتمال ائتلاف وی را با مقتدا صدر، عمار حکیم و مسعود بارزانی می دهند. با این حال به سبب رقابت وی با مالکی، ایجاد چنین ائتلافی بعید به نظر می رسد.
1-6-ائتلاف اصلاح متحدون به رهبری النجیفی
النجیفی، رئیس پارلمان عراق، با تشکیل ائتلاف اصلاح متحدون انتخابات سومین پارلمان عراق را در پیش دارد. از مهمترین دیدگاه های سیاسی وی، مخالفت با نخست وزیری نوری مالکی در آینده عراق است. یکی از ضرباتی که به این ائتلاف وارد گردیده است، رد صلاحیت برخی چهره های شاخص این ائتلاف، به سبب برخی اتهامات است
1-7-ائتلاف العربیه
صالح مطلک، معاون اهل تسنن نخست وزیر فعلی عراق، با تشکیل ائتلاف العربیه وارد انتخابات سومین پارلمان عراق گردیده است.
با بررسی مواضع وی، مشاهده می شود که ثبات نظری در منش سیاسی وی محل ایراد است. مطلک در انتخابات سال 2010 با ایاد علاوی نخست وزیر اسبق ائتلاف کرد و پس از انتخابات سال 2010 با نوری المالکی رهبر ائتلاف دولت قانون ائتلاف نمود و به عنوان معاون امور خدماتی وی هم تعیین شد.
صالح مطلک سابقه عضویت در حزب بعث صدامی را دارد با این حال وی به همراه ایاد علاوی که او نیز سابقه عضویت در این حزب منحله را دارد، گفته بودند که روند آشتی ملی عراق باید شامل بعثی هایی که دستشان به خون بیگناهان آغشته نیست، شود.
ائتلاف العربیه با دو استراتژی تأکید بر گرایش های طایفه و ادعای حمایت از حقوق اهل سنت، به دنبال کسب سبد رأی اهل تسنن عراق است. اما تحلیلگران و ناظران سیاسی موفقیت چندانی برای ائتلاف العربیه قائل نیستند.
2-جریان قومیت گرا
جریان های قومیت گرای عراق که شامل کردهای عراقی می باشد، یکی از مهمترین جریان های سیاسی فعال و تأثیرگذار این کشور است که نقش آنها در تشکیل دولت عراق و همچنین انتخاب نخست وزیر غیرقابل انکار می باشد. به عنوان مثال، نوری المالکی پس از پیروزی در انتخابات 2010 و البته کسب رده دوم پس از ائتلاف العراقیه ایاد علاوی، از طریق ائتلاف با کردها، توانست برای دومین بار به مقام نخست وزیری برسد.
اتحادیه میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی، حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی (رئیس منطقه کردستان)، جنبش تغییر و همچنین چندین گروه فعال دیگر، ذیل جریان قومیت گرا قابل تعریف هستند.
با این حال، موضع و تصمیم کردهای عراق در انتخابات آتی، بسیار تعیین کننده خواهد بود. برخی از اقبال آنها به ائتلاف شیعیان و برخی از همراهی آنان با جریان های غیرشیعی خبر می دهند.
3-جریان لیبرال
الآلوسی به عنوان مطرح ترین و در عین حال جنجالی ترین نامزد این ائتلاف محسوب می شود. وی که به ضدیت با احزاب اسلامی مشهور است، موسس حزب الامه العراقیه محسوب می گردد و شعار خود را تشکیل دولت مدنی مبتنی بر قانون اساسی با اعتقاد به جدایی دین از سیاست قرار داده است.
آلوسی که از سوی کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق به همراه ایاد الجبوری رد صلاحیت شده بود، با تصمیم دستگاه قضایی به کارزار انتخابات بازگشت.
جمع بندی
یکی از واقعیت های صحنه سیاسی عراق، اختلافاتی است که میان نیروهای مذهبی و اسلام گرای این کشور مشاهده می شود. به رغم برخی تحرکات وحدت گرا در انتخابات های مختلف و در موضوعات سیاسی گوناگون، می توان به طور خاص، اختلافات سیاسی میان شیعیان و اهل تسنن این کشور را به عنوان اختلافی پرتنش محسوب کرد. از مضرترین آسیب های این اختلاف، تقسیم رأی اسلام گرایان در عراق و عدم تصاحب اکثریت توسط آنان است و نتیجه وضعی آن، موفقیت افرادی است که تمایل چندانی به اسلام ندارند و مشی آنان، سکولاریستی است.
بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران مسائل عراق، حذف یا کاهش حداکثری اختلاف مذکور را بعید می دانند و معتقدند این اختلاف، هرچند با توافقاتی هم همراه باشد، اما توافق مذکور، حالتی شکننده خواهد داشت.
علاوه براین اختلاف که امید می رود با کاهش حداکثری آن، زمینه قدرت بیشتر اسلام گرایان در این کشور مهیا گردد، متأسفانه شاهد اختلاف و تخاصم های بیجای شیعیان در این کشور نیز هستیم که نتیجه آن، پیروزی شیعیان غیرسیاسی و سکولار می باشد. در حالیکه اگر شیعیان این کشور به توافق و اجماع نظر برسند، به تنهایی می توانند بسیاری از کرسی های پارلمان را تصاحب کرده و در تعیین نخست وزیر عراق، نقشی بسیار مؤثر داشته باشند.
در این راستا، تلاش های مرجعیت شیعه و به طور خاص، آیت الله سیستانی برای اجماع نیروهای شیعه در این کشور و متقاعد کردن رهبران آنها، ستودنی است و به عقیده دیدبان، اگر این اجماع با چشم پوشی و گذشت از سلیقه های کمتر مهم همراه شود، شاهد موفقیت اسلام گرایان شیعه و کاهش اختلافات مذهبی در عراق خواهیم بود.
پی نوشت:
پرونده ویژه خبرگزاری تسنیم در مورد انتخابات پارلمان عراق
منبع : دیدبان
