جنگ آشکار و مخفیانه اسرائیل علیه حزب‌الله و ایران
اسرائیل بهتر است در مقابله با حزب‌الله و ایران در جبهه شمالی، تا حد امکان از رویکرد جنگ مخفیانه استفاده کند زیرا امکان مانور و همچنین قابلیت‌انکار را برای هر دو طرف ممکن می‌سازد و بدین ترتیب مانع از آن می‌شود که اوضاع تشدید شده و به جنگی ختم شود که هیچ‌کدام از طرفین خواهان آن نیستند...
مؤسسه مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی در تحلیلی به قلم «دیوید سیمانتوف»و «یورام شوایتزر» شیوه‌های مقابله اسرائیل با نیروهای حزب‌الله لبنان را مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش به دو شیوه آشکار و شیوه پنهانی اسرائیل در جنگ با حزب‌الله اشاره شده و معایب و امتیازات هر کدام نیز برشمرده شده است. در پایان نیز پیشنهاد شده قدرت‌های غربی و کشورهای عربی باید در این میان مداخله کرده و مکانیسم‌هایی را برای برقراری آرامش و ایجاد تعادل در منطقه ایجاد نمایند تا از بروز جنگی که هیچ‌یک از طرفین خواهان آن نیستند، جلوگیری به عمل آید.
■ نبرد میان اسرائیل و حزب‌الله همچنان ادامه دارد ■
انتظار می‌رود نبرد سخت میان اسرائیل و حزب‌الله در لبنان و سوریه، و شاید حتی خارج از منطقه خاورمیانه ادامه یافته و در سال آینده شدت بیشتری به خود بگیرد. دلیل این امر آن است که ایران و سوریه تلاش کرده‌اند حوزه‌های نفوذ خود را در جنوب سوریه و ارتفاعات جولان در مرز جنوبی سوریه گسترش دهند. مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران اعلام کرده‌اند که اگر اسرائیل عملیاتی انجام دهد به آن پاسخ خواهند داد. این اظهارات هم به معنای حمایت ایران از عملیات حزب‌الله، و هم به معنای تلاش برای انجام حملات در کشورهای دیگر است زیرا ایران و حزب‌الله هماهنگی کاملی با یکدیگر دارند. هدف اسرائیل، که حزب‌الله و ایران نیز در این مرحله همین هدف را دارند، این است که بی‌آنکه پای اسرائیل به جنگی کشیده شود، برای افزایش نفوذ خود تلاش کند. این مقاله به روش‌های مقابله اسرائیل با حزب‌الله پرداخته و به بررسی این موضوع می‌پردازد که استراتژی انتخابی اسرائیل برای مقابله با چالش‌های موجود در جبهه شمالی چه تأثیری بر واکنش حزب‌الله دارد.
■ دو حادثه در ژانویه ۲۰۱۵ در ارتباط با خانواده مغنیه ■
دو رویداد در رابطه با خانواده مغنیه در ژانویه سال ۲۰۱۵ میلادی رخ داد. حادثه اول، که گفته می‌شود اسرائیل مسئول آن بوده، ترور «جهاد مغنیه» و فرماندهان ارشد حزب‌الله و ایران از جمله یکی از سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بود. رویداد دوم، انتشار مقاله‌ای در روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» بود که ادعا می‌کرد آمریکا و اسرائیل در ترور «عماد مغنیه»، فرمانده نیروی نظامی حزب‌الله و پدر «جهاد» با هم همکاری کرده بودند.
■ نگاهی به درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و حزب‌الله ■
طبق گزارش‌های منتشرشده، هدف از حمله انجام‌شده در ارتفاعات جولان وارد کردن ضربه‌ای سخت به زیرساخت فعالیت‌هایی بوده است که توسط حزب‌الله و در همکاری با سپاه پاسداران ایران در ارتفاعات جولان شکل گرفته بود و در مراحل پیشرفته خود قرار داشت. نیرویی که هدف این حمله قرار گرفت، از سازمان‌دهندگان این زیرساخت بودند. منابع خارجی مدعی شدند که اسرائیل مسئول این حمله بوده، و کارکنان سازمان ملل شهادت دادند که پهپادهای اسرائیلی را هنگام چرخ زدن در منطقه‌ای که حمله در آن صورت گرفته مشاهده کرده‌اند. در پاسخ به این حمله، چند بمب از خاک سوریه به سمت کوه داو پرتاب شد که سبب شد اسرائیل علیه سربازان ارتش سوریه که هنوز در ارتفاعات جولان حضور داشتند، حمله‌ای صورت دهد. اما حزب‌الله چند روز بعد حمله بزرگ‌تری انجام داد و موشک‌های ضد تانک را علیه یک کاروان از نیروهای دفاعی اسرائیل در کوه داو و در مرز میان اسرائیل و لبنان پرتاب کرد که به کشته شدن دو سرباز اسرائیلی و زخمی شدن هفت تن دیگر انجامید. اسرائیل از واکنش به این حمله خودداری نمود و حزب‌الله از طریق نیروهای حافظ صلح سازمان ملل مستقر در لبنان (یونیفل) پیام‌هایی را ارسال و اعلام کرد که این رویداد از نظر آن‌ها مختومه است.
■ ترور عماد مغنیه و تأثیر آن بر اقدامات حزب‌الله ■
ترور «عماد مغنیه» در سال ۲۰۰۸ میلادی اقدام متفاوتی بود. مغنیه را مسئول چندین حمله بزرگ علیه آمریکا در لبنان می‌دانستند: حمله به سفارت آمریکا در بیروت و حمله به یکی از پایگاه‌های تکاوران دریایی، چند مورد هواپیماربایی و گروگان‌گیری. عماد مغنیه را همچنین مسئول حملات صورت‌گرفته علیه اهداف اسرائیلی و یهودی در آرژانتین، و سازمان‌دهی نیروی حزب‌الله پس از دومین جنگ لبنان می‌دانستند. بر طبق گزارش‌های اخیر، عماد مغنیه پس از آن که به مدت طولانی تحت‌نظر قرار داشت، در یک عملیات مشترک از سوی سازمان‌های سی.آی.اِی. آمریکا و موساد به قتل رسید. رهبران حزب‌الله بارها اعلام کرده‌اند که قتل عماد مغنیه، پاسخ شدیدی را علیه اسرائیل در پی خواهد داشت. با این حال این تهدید تا به امروز جامع عمل نپوشیده و چندین اقدام حمله به مأموران و نمایندگان دیپلماتیک اسرائیل در کشورهای دیگر با شکست مواجه شده است. تنها استثنا در این میان، حمله صورت‌گرفته در بورگاس بلغارستان در سال ۲۰۱۲ میلادی بود. پس از آن که دادگاه حزب‌الله را مستقیماً مسئول این حمله اعلام کرد، اتحادیه اروپا شاخه نظامی حزب‌الله را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد.
■ دو روش مقابله اسرائیل با نیروهای حزب‌الله ■
نحوه حمله به عماد مغنیه و پسرش جهاد، استراتژی‌های مختلف اسرائیل برای مقابله با سازمان‌های تروریستی را روشن می‌کند. در حمله اخیر در ارتفاعات جولان، حمله‌ای هوایی نسبتاً آشکاری صورت گرفت. این روش زمانی به کار می‌رود که یک خطر مسلم علیه اسرائیل شناسایی شده باشد و یا اسرائیل بخواهد پیغامی را از این طریق به طرف مقابل بفرستد، البته اسرائیل رسماً مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفته است. روش دوم، حمله مخفیانه به زیرساخت‌ها و رهبران آن‌هاست، بی آنکه ردّی از اسرائیل بر جای بماند. این اقدامات مخفیانه، اسرائیل و طرف مقابلش را قادر می‌سازد حمله را انکار کنند و یا پاسخ محدودی به آن بدهند تا از تشدید اوضاع جلوگیری شود. همچنین طرفی که به آن حمله شده، دیگر مجبور نمی‌شود ننگ اجتناب‌ناپذیر طرف ضعیف نبرد را به دوش بکشد.
■ مزیت نبرد آشکار اسرائیل در مقابله با حزب‌الله ■
حزب‌الله، سوریه، و حتی ایران در سال‌های اخیر از این گزینه قابلیت‌انکار به نفع خود بهره جسته‌اند تا در برابر عملیاتی که اسرائیل را مسئول آن می‌دانند، پاسخ مستقیمی ندهند. از جمله این حملات می‌توان به حملات هدف‌دار، خصوصاً در خاک سوریه، برای جلوگیری از انتقال تسلیحات پیشرفته نظامی از سوریه به حزب‌الله اشاره کرد که هیچ مدرک روشنی از دست داشتن اسرائیل در آن‌ها کشف نشده است. برخلاف حمله مخفیانه، حملات هدف‌دار آشکار در ارتفاعات جولان باعث شد حزب‌الله نتواند به راحتی از گزینه قابلیت‌انکار بهره ببرد و برای احیای تصویر مخدوش خود مجبور شد به این حمله پاسخ دهد، حتی در شرایطی که احتمال داشت این پاسخ حزب‌الله به شعله‌ور شدن آتش جنگ بینجامد. حزب‌الله، به همین دلیل، به نحوی پاسخ داد که از دیدگاه خود مشروع و قانونی بود زیرا با روش بکارگرفته‌شده در حمله اسرائیل (یک موشک در برابر یک موشک، یک گشت در برابر یک گشت) شباهت داشت و در محلی رخ داد که راحتی نسبی برای حزب‌الله داشت زیرا حزب‌الله در آن منطقه ادعای قلمرو و سرزمین علیه اسرائیل دارد. سازمان حزب‌الله با این حمله سعی داشت این پیام را به اسرائیل بدهد که در آینده به حملات اسرائیل علیه خود حتی در خاک سوریه (از جمله حمله به کاروان‌های حامل تسلیحات نظامی) پاسخ خواهد داد. اگر حزب‌الله تصمیم به پاسخی افراطی، مثلاً حمله‌ای خارجی، می‌گرفت خطر واکنش شدید، و حتی اعمال تحریم از سوی جامعه بین‌المللی، بخصوص کشورهای اروپایی را به جان می‌خرید؛ کشورهایی که پس از حادثه بورگاس، تاب تحملی در برابر عملیات حزب‌الله و یا هر حمله تروریستی در خاک اروپا را ندارند.
■ نبرد مخفیانه در برابر حزب‌الله و ایران مانع از بروز جنگ می‌شود ■
هنوز زود است اگر بخواهیم تأثیر این عملیات بر ایجاد زیرساخت‌های حزب‌الله در ارتفاعات جولان را ارزیابی کنیم. آیا ایجاد جبهه‌ای فعال از نیروهای ایران و حزب‌الله را علیه اسرائیل در ارتفاعات جولان به تأخیر خواهد انداخت؟ یا برعکس، آیا به نیروی محرک تکمیل و فعال‌سازی این زیرساخت تبدیل خواهد شد؟ و این امری است که از آغاز “مبارزه برای بازپس‌گیری ارتفاعات جولان” استنباط می‌شود؛ نبردی که به تازگی و با مشارکت نیروهای حزب‌الله، نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، و ارتش سوریه آغاز شده است. توجه داشته باشید که علی‌رغم آن که حزب‌الله و اسرائیل، پس از حمله ارتفاعات جولان و پاسخ حزب‌الله، عملاً تصمیم گرفتند به این اقدامات خشونت‌بار پایان دهند اما نمی‌توان گفت که آیا ایران در آینده، همان‌طور که مقامات سپاه پاسداران تهدید کرده‌اند، تصمیم خواهد گرفت چه با کمک حزب‌الله و چه به تنهایی به این حملات پاسخ دهد و اسرائیل را وادار کند تا بهای سنگینی بپردازد. در هر صورت به نظر می‌رسد که بهتر است در مقابله با حزب‌الله و ایران در جبهه شمالی، تا حد امکان از رویکرد جنگ مخفیانه استفاده شود زیرا امکان مانور و همچنین قابلیت‌انکار را برای هر دو طرف ممکن می‌سازد و بدین ترتیب مانع از آن می‌شود که اوضاع تشدید شده و به جنگی ختم شود که هیچ‌کدام از طرفین خواهان آن نیستند.
■ لزوم ایجاد مکانیسم‌های کنترل اوضاع و جلوگیری از بروز جنگ ناخواسته ■
انتظار می‌رود نبرد سخت میان اسرائیل و حزب‌الله در لبنان و سوریه، و شاید حتی خارج از منطقه خاورمیانه ادامه یافته و در سال آینده شدت بیشتری به خود بگیرد. دلیل این امر آن است که ایران و سوریه تلاش کرده‌اند حوزه‌های نفوذ خود را در جنوب سوریه و ارتفاعات جولان در مرز جنوبی سوریه گسترش دهند. مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران اعلام کرده‌اند که اگر اسرائیل عملیاتی انجام دهد به آن پاسخ خواهند داد. این اظهارات هم به معنای حمایت ایران از عملیات حزب‌الله، و هم به معنای تلاش برای انجام حملات در کشورهای دیگر است زیرا ایران و حزب‌الله هماهنگی کاملی با یکدیگر دارند. هدف اسرائیل، که حزب‌الله و ایران نیز در این مرحله همین هدف را دارند، این است که بی‌آنکه پای اسرائیل به جنگی کشیده شود، برای افزایش نفوذ خود تلاش کند. محور ایران-حزب‌الله به نوبه خود از حمله اسرائیل علیه حکومت بشار اسد واهمه دارند؛ حمله‌ای که می‌تواند باعث سقوط حکومت اسد شود. بعلاوه، از دید آنان جنگی دیگر میان اسرائیل و حزب‌الله می‌تواند اثرات مخرب و ویران‌کننده‌ای روی لبنان داشته باشد زیرا حزب‌الله دیگر توانسته نفوذ خود را فراتر از سیاست‌های خارجی و دفاعی دولت لبنان گسترش دهد و عنوان مدافع لبنان را دوباره از آنِ خود کند. اسرائیل نیز ترجیح می‌دهد فاصله خود را با کشمکش‌های موجود در منطقه حفظ کند و از موقعیتی که به جنگ علیه حزب‌الله در خاک لبنان بینجامد، پرهیز کند. بنابراین، مکانیسم‌های کنترل و آرام‌سازی اوضاع باید با دخالت واسطه‌های غربی و عربی ایجاد شوند تا پاسخ‌ها به حملات متقابل تا حد امکان تعدیل شده و از بروز جنگی که هیچ‌یک از طرفین خواهان آن نیستند، جلوگیری بعمل آید.
منبع: اشراف
